تاثیر ورزش بر بیماران دیابتی

بدنسازی بک علم و عبارت از شناخت کامل عضلات اسکلتی هورمون های بدن و تغذیه است انسولین یکی از هورمون های است که در جذب پروتئین و بازسازی عضلات بعد از تمرین تاثیر بسزایی دارد (به همین دلیل مصرف مکمل های آمینو اسید همراه نوشیدنی های شیرین بعد از تمرین توصیه می شود).

نقطه مقابل انسولین هورمون های کورتیزول و گلوکاگون است که اصطلاحا به آنها هورمون های کاتابول (تحلیل برنده عضلات) گفته می شود کورتیزول هورمونی است که موجب تجزیه عضلات می گردد و ترشح آن با استرس افزایش می یابد و هر چه عضلات فشار کمتری قرار داشته باشد بدن بیشتر در حالت کاتابولیک قرار می گیرد

ورزش در درمان دیابت بسیار موثر است زیرا نه تنها باعث پایین آوردن قند خون و کاهش مقاومت بدن به انسولین می شود بلکه خطر بیماری های قلبی عروقی و نیاز به دارو در دیابت نوع ۲ (دیابت غیر وابسته به انسولین) را کاهش می دهد
هنگامی که یک فرد غیر دیابتی ورزش می کند سطح انسولین خون تحت تاثیر افزایش هورمون های ضد انسولین (خصوصا گلوکاگون) کاهش می یابد به این ترتیب افزایش مصرف گلوکز توسط عضله با افزایش تولید گلوکز توسط کبد مطابقت می یابد .
برای جلوگیری از افت قند خون در افراد دیابتی باید غذای بیشتری قبل از ورزش در حین یا بعد از آن مصرف کرد و یا دز انسولین را با افزایش فعالیت ورزشی کاهش داد.
در افراد دیابتی که انسولین یا دارو های کاهنده قند خون مصرف می کنند هایپوگلاسیمی (کاهش قند خون) مشکلی است که با ورزش پیش می آید .
این هایپوگلایسمی بیشتر بعد از ورزش اتفاق می افتد زیرا بعد از ورزش کبد و عضلات نیاز به استفاده از گلوکز برای بازسازی گلیکوژن دارد که این بازسازی ۲۴ تا ۳۰ ساعت طول می کشد . از طرفی اگر در حالی که قند خون بیشتر از ۲۵۰ تا۳۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است ورزش شروع شود هیپوگلیسمی و کتوز در اثر کمبود انسولین رخ می دهد در این حالت ورزش باید متوقف شود .

راهنمای ورزش در افراد دیابتی :

تست قند خون قبل و بعد از ورزش به تعیین نوع برنامه ورزشی شخص دیابتی بسیار کمک میکند
در کل به ازای هر یک ساعت ورزش خوردن ۲۵ گرم کربوهیدرات اضافی قبل یا بعد از ورزش مورد نیاز است برای ورزش های شدیدتر ممکن است ۳۰ گرم کربوهیدرات به ازای هر یک ساعت نیاز باشد ورزش با شدت متوسط و مدت کمتر از ۳۰ دقیقه به ندرت احتیاج به مصرف کربوهیدرات اضافه دارد ولی با این وجود اگر قند خون کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد مصرف یک وعده غذای کوچک و کم حجم لازم است.

اغلب برای جلوگیری از هایپوگلیسمی باید دز انسولین را تنظیم کرد و این تنظیم بیشتر در مورد ورزش که ۴۵-۶۰ دقیقه طول می کشد اهمیت پیدا میکد در بیشتر افراد دیابتی کاهش متوسط (تقریبا ۱۰-۲۰ درصدی) دوز انسولین تزریقی برای جلوگیری از هیپوگلیسمی کافی است . برای ورزش های طولانی تر و شدید تر کاهش بیشتری در کل دز انسولین روزانه ممکن است نیاز شود
به طور کلی کاهش انسولین بر حسب شدت ورزش به ترتیب زیر است :
۱۰درصد برای ورزش یا فعالیت سبک
۲۰ درصد برای ورزش یا فعالیت متوسط
۳۰ تا ۴۰ درصد برای ورزش یا فعالیت شدید و بر حسب مدت ورزش کاهش دز انسولین کوتاه اثر به ترتیب زیر است:
۳۰درصد کاهش برای ورزش کمتر از یک ساعت
۴۰ درصد کاهش برای ورزش ۱-۲ ساعته
۵۰ درصد کاهش برای ورزش ۳ ساعته و بیشتر
قبل از انجام ورزش گرم کردن لازم است تا عضلات برای فعالیت هوازی آمادگی پیدا کنند بطور ایده آل در یک ورزش ۳۰ -۴۰ دقیقه ای قسمت هوازی ورزش تقریبا ۲۰ دقیقه باید ادامه یابد
باید دانست که حتی ۳ بار ورزش ۱۰ دقیقه ای در طول روز به جای یک بار ورزش ۳۰ دقیقه ای هم می تواند همان اثرات مفید را داشته باشد
در دیابت نوع ۲ ورزش تا حدود زیادی باعث افزایش حساسیت سلول ها نسبت به انسولین و کاهش مقاومت به انسولین می شود و از آنجایی که این حساسیت ایجاد شده به انسولین ۴۸ ساعت بعد از ورزش دوباره از بین می رود تکرار ورزش در دوره های منظم برای کاهش مقاومت به انسولین در دیابت نوع ۲ لازم است ورزش همچنین اثر هورمون های ضد انسولینی را می کاهد و باعث بهبود کنترل گلوکز می شود .
انجام ورزش بعد ازخوردن غذا مفید است و باعث کاهش هایپرگلیسمی (افزایش قند خون) بعد از غذا (که در دیابت نوع ۲ رایج است) می باشد.
مصرف بی واسطه و مستقیم اسید های چرب می دانیم که اکثر بافت های بدن از گلوکز (قند خون) به عنوان سوخت اصلی خود استفاده می کنند .
یکی از وظایف دستگاه گوارش و کبد این است که مواد غذایی دریافت شده را هضم و جذب کرده و در نهایت قسمتی از آن را به شکل گلوکز برای مصرف بافت های و سلول های بدن وارد جربان خون کند .
برای ورود گلوکز به درون سلول و مصرف آن وجود هورمون انسولین ضروروی است انسولین هورمونی است که از افزایش قند خون جلوگیری می کند این هورمون از تجزیه چربی بدن و آزاد شدن اسید های چرب از بافت چربی جلوگیری می کند حتی در صورت مصرف زیاد غذا به ذخیره شدن انرژی به صورت چربی نیز کمک می کند
اما عضلات در حال فعالیت از این امر مستثنی هستند و می توانند بدون نیاز به انسولین انرژی خود را علاوه بر گلوکز از اسید های چرب نیز تامین کنند .سایت ادکوان.این امر باعث ذوب شدن توده چربی و آزاد شدن اسید های چرب از آن می شود که به نوبه خود توسط عضلات به مصرف خواهند رسید .

تاثیر مثبت ورزش در بیماران دیابتی و کاهش مقاومت به انسولین

در بیماران دیابتی نوع دو انسولین در بدن ترشح می شود ولی قادر به عملکرد صحیح خود نیست که اصطلاحا به آن مقاومت به انسولین گفته می شود
مشخص شده است که بافت چربی گیرنده عمده ای برای انسولین ندارد و به طور بارزی باعث مقاومت به اثرات انسولین و در نتیجه بالا رفتن قند خون و عوارض ناشی از آن می شود
ورزش با کاهش بافت چربی و افزایش میزان سوخت و ساز بدن مقاومت به انسولین را کاهش داده و باعث بهبود عملکرد گیرنده های انسولین شده و سطح گلوکز خون را کاهش می دهد
حتی در بیماران دیابتی نوع یک که در بدن آن ها انسولین وجود ندارد یا به میزان کافی ترشح نمی شود ورزش با افزایش میزان متابولیسم و مصرف انرژی سطح گلوکز یا قند خون را کاهش می دهد و بدین ترتیب نیاز به انسولین تزریقی با رعایت رزیم های بسیار سخت و محدود از قند و انرژی را در این افراد کمتر می کند .

منبع: ادکوان