ورزش کردن در شب درست است یا اشتباه؟
ورزش کردن در شب
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که ضرر های ورزش کردن در شب، بسیار زیاد تر از ورزش نکردن میباشد و میتواند صدمات جبران ناپذیری به بدن انسان وارد نماید. از این رو ساعات اولیه صبح را مناسب ترین زمان برای ورزش کردن پیشنهاد کرده اند. مهمترین عاملی که ورزش کردن در شب را نقض میکند، بازدم دی اکسید کربن از درختان به هوا است.
بسیاری از افراد بهویژه در فصل گرما و تابستان ساعات اولیه شب را برای ورزش در پارکها انتخاب میکنند که این گزینه بهدلیل انتشار دیاکسیدکربن در ساعات شب مطلوب نیست و محققان توصیه میکنند افراد علاقهمند به ورزش نخستین ساعات روز به ویژه ساعت ۵:۳۰ تا ۷:۳۰ صبح را که هنوز تجمع خودروها در خیابانها زیاد نشده و هوا از نظر آلودگی همچنان در شرایط مطلوب قرار دارد، برای ورزش برگزینند.
وجود دی اکسید کربن
ورزش در ساعات پایانی شب بهدلیل پدیده بازدم دی اکسید کربن برای ریه بسیار خطرناک و مضر است و بنابر نظر کارشناسان در این ساعات پیادهروی در معابر عمومی شهر بهتر از پیادهروی در سطح پارکهاست.حتی توصیه میشود افراد در ساعات شب بر نیمکتهایی که در محیطهای پر درخت پارکها قرار دارند ننشینند زیرا خطر بروز خفگی بهدلیل انتشار دیاکسیدکربن زیاد از برگ درختان وجود دارد.
انسان و بیشتر موجودات زنده، اکسیژن هوا را جذب کرده و صرف سوخت و سازهای داخلی میکنند و در عوض دیاکسیدکربن به هوا برمیگرداند. این فرایند تولید دیاکسیدکربن، تنفس نام دارد. تنفس در زندگی انسان و موجودات دیگری که مصرفکننده اکسیژن هستند، نقشی اساسی ایفا میکند بهگونهای که اگر برای چند لحظه مانع تنفس شویم، موجود زنده از هستی ساقط میشود.
تنفس
تنفس فرایندی است در جهت گردش عقربههای ساعت. در جنگل، میتوان تغییرات مشخص غلظت دیاکسیدکربن را اندازهگیری کرد. توزیع متوسط دی اکسید کربن در جو، در حدود۳۲۰ قسمت در میلیون است. با طلوع خورشید، عمل فتوسنتز آغاز میشود و دی اکسید کربن موجود را درختان مصرف و به ترکیبات آلی تبدیل میکنند و مقدار آن شدیدا کاهش مییابد. در اواسط روز، شدت تنفس بالا میرود و مصرف دی اکسید کربن کاهش مییابد و به ۱۰ تا ۱۵قسمت در میلیون، کمتر از متوسط روزانه اندازهگیری شده در ناحیه تاج درخت، میرسد. با غروب خورشید، عمل فتوسنتز هم متوقف میشود اما تنفس ادامه مییابد و مقدار دی اکسید کربن در نزدیکی سطح زمین ممکن است به ۴۰۰قسمت در میلیون هم برسد.
فعالیت شش ها
فعالیت طبیعی ششها بدین طریق است که اکسیژن دریافتی از هوای سالم را از طریق دم جذب کرده و پس از آن دی اکسید کربن را بهصورت بازدم از بدن خارج میکنند، بنابراین هنگامی که افراد شب و در محیطی پر درخت ورزش میکنند نه تنها بر اثر این فعالیت اکسیژن بیشتری وارد بدن آنها نمیشود که باعث وارد شدن دیاکسیدکربن به ریهها و دم و باز دم مکرر دیاکسیدکربن و کاهش میزان اکسیژن مورد نیاز برای بدن میشود.
بنابراین بهترین گزینه آن است که افراد ساعات شب را به پیادهروی و نه ورزش سنگین در محیطهای پر درخت اختصاص دهند زیرا در نتیجه ورزش سنگین میزان دم و بازدم در هر دقیقه بسیار بالا میرود و افرادی که در ساعات شب در پارکها میدوند در خطر جذب دیاکسیدکربن قرار دارند.
این مطالعه تأمل برانگیز در دانشگاه کارولینای جنوبی انجام شده است. سرپرستی این گروه تحقیقاتی را دکتر کریستوفرکلین که دارای مدرک دکترا در علوم ورزشی است بر عهده داشته است.
این مطالعه روی ۲۵ شناگر حرفه ای انجام شده است. ۱۳ نفر از این شناگران خانم و ۱۲ نفر بقیه مرد بودند و در محدوده سنی ۱۶ تا ۲۵ سال قرار داشتند.
از این افراد درخواست شد که چهار روز آخر هفته را در یک آزمایشگاه بمانند و در طول این زمان، مطالعات دانشمندان روی این افراد انجام شد. در این مدت این ورزشکاران دو ساعت بیدار بوده و به دنبال آن یک ساعت استراحت می کردند، غذاهایی که در طول روز به آنها داده می شد، مشابه یکدیگر بود و در طول روز، نورهایی که شبیه سازی نور خورشید در ساعات متفاوت روز بود، در این فضای آزمایشگاهی تابیده می شد. دانشمندان تلاش کردند که ساعت زیستی بدن این افراد را فعال نگه داشته تا بتوانند به صورت خود کار فعالیت های بدن آنها را کنترل کنند. این شناگران هر ۹ ساعت یک بار به استخر می رفتند و ۲۰۰ متر را در استخر شنا می کردند.
در این ۲۰۰ متر از هر یک از این شناگران خواسته شد با حداکثر سرعت خود شنا کنند و دانشمندان رکوردهای این شناگران را در ساعات مختلف روز ثبت کردند، جالب اینجا بود که این شناگران در حوالی ساعت ۱۱ شب بیشترین رکوردها را به دست آوردند و برخلاف انتظار، در ساعت ۵ صبح کمترین سرعت را در هنگام شنا کردن داشتند.
اهمیت ساعت بدن
محققان هنوز به درستی نمی دانند که چرا بهترین نتایج در هنگام ورزش کردن بعد از ظهر به دست می آید ولی به نظر می رسد ساعت زیستی بدن در این میان نقش اصلی را بر عهده دارد. این تنظیم داخلی موجب می شود دمای بدن انسان در صبح کاهش و در ساعات بعدی روز و پس از غروب آفتاب، افزایش یابد. محققان می گویند افزایش دمای بدن به فرد کمک می کند بتواند ورزش های غیرهوازی و تمرینات کششی را بهتر انجام دهد.
به نظر می رسد افزایش دمای بدن در ساعات پایان شبانه روز که تحت کنترل ساعات زیستی بدن است، می تواند بر خلق و خوی ورزشکاران نیز اثر مثبت بگذارد. به این ترتیب، ورزشکاران می توانند با روحیه بهتر، نتایج چشمگیرتری را به دست آورند و موثرتر ورزش کنند.
به نظر می رسد نتایج این مطالعه می تواند برای ورزشکاران حرفه ای بسیار مفید باشد. هنگامی که این ورزشکاران برای مسابقات ورزشی به کشور دیگری می روند، مدتی طول خواهد کشید که به آب و هوای کشور جدید خو بگیرند و ساعت زیستی بدنشان با موقعیت جدید انطباق پیدا کند. بنا بر توصیه های جدید، بهتر است ورزشکاران دو هفته پیش از مسابقات در کشور موردنظر حاضر شوند تا در روزهای مسابقه، ساعت زیستی بدنشان کاملا با فضای جدید منطبق شود.
ورزش کردن و تمرین در ساعت پایانی روز به همین ترتیب می تواند به ورزشکاران کمک کند در شرایطی که بدنشان بیشترین آمادگی جسمانی را دارد، فعالیت کنند و بهترین نتایج را به دست آورند. این محققان اعتقاد دارند حتی می توان ورزشکاران را در شرایطی نگه داشت که گرچه مسابقات در ساعات روز برگزار می شود، تصور کنند (که هنوز بعدازظهر است و این تصور که از توجه به ساعت زیستی بدنشان در شرایط شبیه سازی شده به دست می آید) به آنها کمک کند که در رقابت ها موفق تر ظاهر شوند.
تر قرار میگیرند و این مسئله در درازمدت عوارضی را در ریه آنها پدید میآورد.