مسمومیت غذایی نتیجه مصرف مواد غذایی آلوده به سموم مختلف، بویژه سموم میکروبی است که در عرض سه تا ۲۴ ساعت پس از مصرف غذای آلوده علائم آن شامل دردهای شکمی، تب، استفراغ و اسهال آغاز می‌شود. توجه داشته باشید مهم‌ترین آسیب ناشی از مسمومیت به‌واسطه اسهال و استفراغ ناشی از آن، کم آبی بدن کودک است که در صورت رسیدگی نکردن می‌تواند به مشکلی بسیار جدی تبدیل شود .

شایع‌ترین علائم مسمومیت غذایی کودکان شامل تهوع، استفراغ، اسهال و کرامپ‌های شکمی(دل‌پیچه) می‌شود. البته علائم عمومی باتوجه به تنوع علل متفاوتند. ممکن است در ابتدا علائم عمومی شامل تب، بی‌حالی ضعف سرگیجه سپس علائم گوارشی ظاهر شوند.

معمولاً مسمومیت غذایی شامل اسهال و استفراغ می‌شود و در موارد معدود‌تر شامل یکی از این دو مورد است. ناگفته نماند در مسمومیت‌های غذایی ناشی از عوامل ویروسی ممکن است علائم اولیه سردرد، سرگیجه، خستگی و درد عضلات نیز به صورت پیش درآمد ظاهر شوند.

البته ممکن است سردرد و علائم استفراغ مربوط به بیماری‌های دیگری با علائم مشابه باشد، بنابراین در صورت وجود علائم همراه حال عمومی بد، باید معاینه دقیق توسط پزشک متخصص انجام شود.

جبران آب از دست رفته بدن کودک

قدم اول در کودک مبتلا به اسهال و استفراغ، ارزیابی میزان کم آبی بدن است. از آنجا که آب درصد بیشتری از وزن بدن کودکان در مقایسه با بزرگسالان را تشکیل می‌دهد، بنابراین بروز اسهال یا استفراغ در کودکان اهمیت و توجه ویژه‌ای را می‌طلبد .

بعلاوه هر چه سن کودک کمتر باشد ممکن است سریع‌تر به سمت کم‌آبی (دهیدراتاسیون) پیش رود. حتی در موارد پیشرفته ممکن است متعاقب آن افت فشار خون و اختلال عملکرد ارگان‌ها از جمله در قلب و کلیه اتفاق بیفتد و اختلال الکترولیت‌های خون (سدیم و پتاسیم) و اختلال اسید و باز ایجاد شود .

جبران کم آبی بدن، نه فقط با آب !

معیارهای نشان‌دهنده کم‌آبی در کودکان شامل عطش، فرورفتگی چشم‌ها، بی‌‌قراری و تحریک‌پذیری می‌شود. توصیه می‌شود در صورتی که کودک کم‌آبی دارد و می‌تواند، بخورد و بیاشامد یک بسته پودر او آر اس را در یک لیتر آب خنک حل کنید و بتدریج به کودک بدهید.

توجه کنید آب به تنهایی نمی‌تواند جایگزین این محلول شود و در واقع او آر اس یک سرم خوراکی حاوی الکترولیت‌های ضروری بدن است. در کودکان زیر شش ماه ادامه تغذیه با شیر مادر به‌طور مکرر اهمیت ویژه‌ای دارد. در کودکان بزرگ‌تر می‌توان علاوه بر او آر اس از نوشیدنی‌های دیگر شامل دوغ و چای استفاده کرد، ولی از دادن مایعات قندی در زمان اسهال باید خودداری کرد. همچنین باید از دادن قرص‌های ضد اسهال و ضد استفراغ به کودک به‌طور جدی پرهیز شود.

وقتی باید به پزشک مراجعه کنید

در صورت وجود موارد زیر بر اثر مسمومیت غذایی حتما باید به پزشک مراجعه شود:

اگر کودک قادر به خوردن نباشد.

حال عمومی کودک بد باشد.

تب بالای ۳۸ درجه

اسهال بسیار شدید باشد به گونه‌ای که با جایگزینی خوراکی با مایعات و او آر اس جبران نشود.

استفراغ مکرر غیر قابل کنترل

اسهال خونی

تغییر سطح هوشیاری کودک

ادامه استفراغ با وجود دادن او آر اس

ایمنی در برابر مسمومیت با شیر مادر

در فصل گرم سال شیرخواران زیر شش ماه با شیر مادر تغذیه شوند .شیر مادر تا حد زیادی می‌تواند جلوی بیماری‌های عفونی مانند اسهال و استفراغ را بگیرد و موجب افزایش ایمنی کودک می‌شود. در صورتی که تغذیه کودک به هر دلیلی شیر خشک است، حتما شیر باید با آب کاملا مطمئن، تصفیه شده و جوشیده آماده شود.

در فصل گرم سال، غذا باید تازه تهیه شود و هرگز بیرون از یخچال نگهداری نشود.

تابستانی بدون مسمومیت غذایی

اگر می‌خواهید در برابر مسمومیت غذایی بویژه در فصل تابستان ایمن باشید، موارد زیر را رعایت کنید:

از مصرف غذاهای مشکوک که بیرون فروخته می‌شوند اجتناب کنید.

فقط بستنی پاستوریزه مصرف کنید .

از مصرف یخ‌های آلوده در حین سفر خودداری کرد. از یخ به طور غیرمستقیم برای خنک کردن آب استفاده کنید‌. یعنی بطری آب را لابه‌لای یخ بگذارید، نه یخ را در لیوان آب بیندازید.

از مصرف سالاد و میوه‌های پوست کنده در رستوران‌ها اجتناب کنید .

غذا باید به صورت گرم خورده شود.

میوه‌ها و سبزیجات باید بدقت شسته شو‌د.