خواص ترب وحشی برای سلامتی

ترب کوهی یا ترب وحشی در زبان انگلیسی horse radish نام دارد. این گیاه چند ساله ریشه ی بسیار بلندی دارد. ترب وحشی در مصارف مختلفی نظیر آشپزی استفاده هایی دارد و میتوان آن را رنده و سپس به عنوان ادویه تند در غذا استفاده کرد. از خواص این گیاه می توان به درمان یرقان و زردی اشاره کرد و همچنین ترب وحشی حاوی مقادیر خوبی از ویتامین C می باشد. با عطارباشی همراه باشید.

مشخصات

ترب کوهی گیاهی است چند ساله دارای ریشه بسیار بلند حجیم که گوشت مغز آن سفید و الیافی است آنرا رنده کرده و به عناون ادویه تند مانند خردل در آشپزخانه بکار می برند . برگهای آن دراز ، براق بیضی باریک ،دو سر آن نوک تیز و کناره آن دنده دار . ساقه آن قایم مجوف و شیار دار است ارتفاع آن ۷۵/۰ ۶۰/۰ متر ،گلهای ان سفید به طور گروهی خوشه ای در انتهای شاخه گل دهنده هستند میوه آن خورجین و اغلب عقیم بسیار کوجک است .تکثیر این گیاه از طریق کاشت قطعه ای از ریشه آن است برای این کار قسمت هایی از ریشه به طول ۱۰ سانتی متر یعنی قطعاتی به طول ۱۰ سانتی متر از عضو زیر زمینی قطور گیاه را بریده روی خطوطی به فاصله۷۰ سانتی متر که فاطله بوته ها روی خطوط ۲۵ سانتی متر باشد،می کارند.برداشت ریشه درقسمت زیر زمینی گیاه به منظور استفاده دارویی از سال سوم که ریشه به حجم یک مشت دست رسیده باشد انجام می گیرد و از طریق کاشت ریشکهای گیاه نیز خاک پوک و تازه ،تکثیر آن انجام می شود.

ترب وحشی یا ترب کوهی در کوهستانهای مرطوب ،گودالها،کنار جریانهای آب ،دامنه های رو به شمال کوهشتانهای اروپا و اسیا و در هندوستان می روید. از وجود این گیاه در ایران تا به حال گزارشی نشده است . ولی پرورش آن امکان دارد.

ریشه ترب وحشی ترد و شکننده به طول تا ۱ متر هم ممکن است برسد که ان را بشکنند بوی گزنده بسیار تندی از آن متصاعد می شود که بینی و چشم را تحریک می کند و معمولا در مصارف طبی از ریشه تازه آن استفاده می شود. چون ریشه ترب وحشی حداکثر رویش را در فصل پاییز دارد و به علاوه حداکثر تندی ان نیز با بر خورد با سرما ایجاد می شود، لذا برداشت ریشه از نظر ادویه باید در اواخر پاییز انجام گیرد.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در ریشه گیاه یک اسانس روغنی فرار بابوی تند و تیز و خراش دهنده وجود دارد.تندی و گزندگی آن در اثر وجود گلیکوزید سینیگرین و آنزیم مایروزین در آن است له شده گیاه در اثر داشتن ماده ایزو تیو سیانات تاثیر یاز دارنده روی رشد میکرو ارگانیسمها دارد .ریشه گیاه منبع غنی ویتامینC است.

در گزارش دیگری آمده است که گیاه خاصیت بازدارنده رشد روی جرمهای گرام منفی گروه حصبه و شبه حصبه روده را دارد.

در هریک صد گرم ریشه ترب وحشی خام مواد زیر وجود دارد:

آب ۷۴ گرمهٔپروتئین ۲/۳ گرم،انرژی ۸۷ کالری،مواد چرب ۳/۰ گرم، هیدراتهای کربن ۱۹ گرم،کلسیم ۱۴ میلی گرم ،فسفر ۶۴ میلی گرم،آهن۴/۱ میلی گرم ،سدیم ۸ میلی گرم ،پتاسیم ۵۶۴ میلی گرم ،تیامین ۰۷/۰ میلی گرم ،و ویتامین C۸۱ میلی گرم.

خواص و کاربرد ترب وحشی

ترب وحشی طبق نظر حکمای طب سنتی گرم و خشک است برگها و ساقه های جوان گیاه به طور کلی محرک ،معرق ومدر می باشد و به هاضمه مکم می کند و در استعمال خارجی به عناون داروی موثر در لومباگو استعمال می شود. ریشه گیاه در موارد ناراحتی های حاصل از کمبود ویتامینC مصرف می شود و از دم کرده ۳۰-۱۵ گرم در هزار گرم آب آن و یا خیس کرده ۳۰-۱۵ گرم رنده شده آن در هزار گرم سرکه رقیق به عنوان مدر و معالج استسقا ،ورم کلیه ،سنگ کلیه ،روماتیسم مزمن،نقرس،آب آوردن ریه ها ،آسم مرطوب ،ضعف ،زردی و یرقان استفاده می شود.
ریشه رنده شده گیاه شبیه خردل اثر قرمز کننده دارد و ضماد ریشه له شده آن روی پوست پس از چند دقیقه پوست را گرم و قرمز می کند و پس از ۳۰-۲۰ دقیقه ،سوزش و سوختگی و تاول در پوست ایجاد می کند ،بنابراین از ضماد ریشه آن برای درد های عصبی ،سیاتیک ،گرفتن عضلات ،دردهای روماتیسمی ،فلج های موضعی و لومباگو استفاده می شود.
اگر رنده شده ریشه آن را روی پارچه نازک تمیزی پهن کرده روی آن شکر بریزند مایع شیرینی مخلوط با عصاره ریشه پارچه خارج می شود که ان را شربت ریشه ترب وحشی گویند و اگر روزی ۲-۱ قاشق سوپ خوری از این شربت خورده شود برای کمی ویتامینC مجرب و نافع است.
روغن ترب وحشی بسیار گرم است و در اکثر امراض جانشین روغن زیتون کهنه و روغن بلسان است و محلل بسیار قوی است ،خوردن آن برای فلج ،لقوه،رفع ناراحتی سم گزش وعقرب و سایر گزندگان نافع است و قطره آن در گوش برای تحلیل بادهای گوش و رفع درد آن مفید است ومالیدن آن به عضو نیز برای فلج ،لقوه و سستی اعضا نافع است.
برای تهیه روغن ترب وحشی به این ترتیب عمل می شود که برگ ترب وحشی را در آغاز تخم بستن و تبدیل گل به تخم چیده وآب آن برگ را باآب تخم ترب گرفته و با دو برابر وزنش روغن زیتون یا روغن کنجد تازه با آتش ملایم بپزند تا اب آن برود و روغن بماند ،البته باید دقت کرد که نسوزد.
در حال حاضر مهمترین مصرف ریشه ترب وحشی در اروپا وآمریکا ،مصرف آن به عنوان ادویه تند است و مرسوم که از ریشه تازه رنده کرده آن با غذاهای گوشتی نظیر گوشت قرمز ،ماهی و زبان مصرف می نمایند و یا از ترشی سرکه آن استفاده می شود و مخلوط با خردل بوی مطبوع خاصی به خردل می دهد. درفرانسه معمول است ریشه ترب وحشی را گرفته رنده کرده با کمی سرکه مخلوط می کنند و شیر جوشیده روی آن می ریزند. همین که شیر منعقد شد آب جدا شده از قسمت منعقد شده شیر را جدا می کنند و روزی ۲-۱ لیوان از آن می خورند که مدر است و برای تسکین درد روماتیسم بسیار نافع می باشد.
در انگلیس مرسوم است که از شربت ترب وحشی به عنوان داروی سینه و برای معالجه خشونت صدا و قطع سرفه های بعد از آنفلوانزا تجویز می شود.

منبع: گیاه یاب