آزمایش قند خون چیست؟تفسیر نتایج آزمایش قند خون!
آزمایش قند خون چیست؟
آزمایش قند خون در درجه اول برای بررسی دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ و دیابت حاملگی استفاده میشود. دیابت در واقع به شرایطی گفته میشود که در آن میزان قند خون افزایش مییابد.
میزان قند خون معمولا توسط هورمون انسولین در بدن کنترل میشود. با این حال اگر مبتلا به دیابت باشید، بدن شما یا به اندازه کافی انسولین تولید نکرده یا انسولین تولید شده به درستی عمل نمیکند. این حالت سبب میشود که قند خون افزایش پیدا کرده و در صورت عدم توجه و درمان، بافتهای بدن آسیب خواهند دید.
در برخی موارد، آزمایش قند خون برای تست هیپوگلیسمی (افت قند خون) مورد استفاده قرار میگیرد. این وضعیت زمانی روی میدهد که میزان قند خون بسیار افت کند.
دیابت و آزمایش قند خون
دیگر عوامل ایجاد قند خون بالا عبارتند از:
- پرکاری غده تیروئید
- مشکلات کلیه
- آماس یا التهاب لوزالمعده
- سرطان پانکراس
- پیش دیابت که در صورت افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ روی میدهد
- استرس و فشار وارد شده به بدن به دلیل بیماری، شوک یا جراحی
در موارد نادر، قند خون بالا میتواند نشانهای از نارسایی کلیه، اختلال هورمونی به نام آکرومگالی یا سندرم کوشینگ باشد؛ این حالت زمانی روی میدهد که بدن بیش از حد کورتیزول تولید میکند.
همچنین این احتمال وجود دارد که میزان قند خون پایین باشد. هرچند این حالت زیاد شایع نمیباشد. کم شدن قند خون ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- مصرف بیش از حد انسولین
- گرسنگی
- کم کاری غده هیپوفیز
- کم کاری غده تیروئید
- بیماری آدیسون که ناشی از کمبود و کاهش هورمون کورتیزول میباشد
- اعتیاد به الکل
- بیماری کبد
- انسولینوما که یک نوع تومور پانکراس میباشد
نحوه آمادگی برای آزمایش قند خون
برای آزمایش قند خون ناشتا: نباید به مدت هشت ساعت قبل از آزمایش، چیزی بخورید. البته میتوانید آب بنوشید؛ بنابراین بهتر است که این آزمایش را صبح ناشتا انجام دهید.
برای آزمایش قند خون به صورت تصادفی: مهم نیست که چیزی خورده باشید. هرچند، آزمایش قند خون ناشتا بهتر میباشد، زیرا نتایج دقیق تری را نشان میدهد. با این حال این آزمایش برای معمولا برای تشخیص دیابت نوع ۱ مورد استفاده قرار میگیرد.
داروهایی که میتوانند بر میزان قند خون اثر بگذارند عبارتند از:
- استامینوفن (تیلنول)
- کورتیکواستروئیدها
- استروئیدها
- دیورتیکها (ادرار آور)
- قرصهای ضد بارداری
- هورمون درمانی
- آسپرین (بوفرین)
- داروهای ضد روان پریشی
- لیتیوم
- اپی نفرین (آدرنالین)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقهای
- مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز
- فنی توئین
- داروهای سولفونیل اوره
استرس و فشار شدید نیز میتوانند موقتا باعث افزایش قند خون شوند و معمولا به دلایل زیر روی میدهند:
- عمل جراحی
- شوک و ضایعه روحی
- سکته مغزی
- حمله قلبی
چه اتفاقی در طول آزمایش قند خون روی میدهد؟
خطرات مرتبط با آزمایش قند خون
- احتمال ایجاد زخم در زمان پیدا کردن رگ
- خون ریزی بیش از حد
- سرگیجه یا غش
- هماتوم یا تجمع خون در زیر پوست
- عفونت
تفسیر نتایج آزمایش قند خون
در جدول زیر محدوده سطح گلوکز خون (ناشتا) برای بزرگسالان نشان داده شده است. برای تفسیر آزمایش قند خون میتوانید با دقت خوبی نتایج آزمایش خود را با این جدول مقایسه کنید و وضعیت خود را تشخیص دهید. به عنوان مثال اگر میزان قند خون شما ۱۲۰ تا ۱۸۰ قرار داشته باشد، نشانهی آن است که وضعیت شما مرزی است؛ یعنی اینکه قند خون شما نرمال نیست و هنوز به مرحله بحرانی وارد نشدهاید؛ بنابراین با تغییر سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی خود میتوانید شرایط را کنترل کرده و رو به بهبودی بروید. با این حال اطلاعات موجود در جدول زیر صرفا یک راهنمایی کلی میباشد و برای تعیین محدوده طبیعی قند خون خود (بر اساس ویژگیهای شخصی) باید به پزشک خود مراجعه کنید.
اقدامات پیشنهادی | میزان ریسک | میزان قند خون ناشتا (mg/dl) | level |
مراقبتهای پزشکی را دنبال نمائید | بالا | >50 | خطرناک |
با پزشک خود مشورت نمائید | متوسط | ۵۰-۷۰ | پایین |
– | بدون خطر | ۷۲-۱۰۸ | نرمال |
با پزشک خود مشورت نمائید | متوسط | ۱۲۰-۱۸۰ | مرزی |
مراقبتهای پزشکی را دنبال نمائید | بالا | ۲۱۵-۲۸۰ | خطرناک |
فورا به پزشک مراجعه نمائید | بسیار بالا | <315 | خیلی خطرناک |
نتایج طبیعی و نرمال
نتایج غیر طبیعی
- میزان قند خون ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر نشان میدهد که مبتلا به پیش دیابت هستید.
- میزان قند خون ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر نشان میدهد که شما مبتلا به دیابت هستید.
اگر آزمایش قند خون تصادفی را انجام داده و نتایج زیر را به دست آوردهاید، این نتایج نشان میدهند که شما مبتلا به پیش دیابت یا دیابت هستید:
- میزان قند خون ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلیگرم در دسی لیتر نشان میدهد که شاید مبتلا به پیش دیابت باشید.
- میزان قند خون ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر نشان میدهد که احتمالا دیابت دارید.
اگر نتایج آزمایش قند خون تصادفی غیر طبیعی باشند، احتمالا پزشک برای تأیید تشخیص، آزمایش قند خون ناشتا را نیز تجویز خواهد کرد.