سرطان سلول های پلاسما چه زمانی رخ می دهد؟
میلوم متعدد یا سرطان سلول های پلاسما زمانی رخ میدهد که سلول های پلاسما (یعنی سلول های سفید خون که با میکروب ها مبارزه میکنند) شروع به رشدی میکنند که خارج از کنترل است. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به این بیماری با مجله سلامتی راستینه همراه باشید.
میلوم متعدد یا سرطان سلول های پلاسما چیست؟
میلوم متعدد یا سرطان سلول های پلاسما در مغز استخوان یافت میشوند، مغز استخوان بافت اسفنجی در داخل برخی از استخوان های بزرگتر است. گاهی اوقات این سلول های پلاسما غیر طبیعی، که به عنوان سلول های میلوم شناخته میشوند، یک تومور تنها تشکیل می دهند، که پلاسماسیتومای انفرادی نامیده می شود. اگر بیش از یکی از این تومورها را داشته باشید، میلوم متعدد نامیده می شود.
چرا فرد دچار این بیماری میشود؟
مانند بسیاری از سرطان ها، مولتیپل میلوما علتی ناشناخته دارد. با این حال، چیزهایی وجود دارند که می توانند شانس ابتلا به این بیماری را بالا ببرند. سن در این بیماری نقش دارد: بسیاری از افرادی که دچار سرطان سلول های پلاسما میشوند بالای ۶۵ سال سن دارند. این بیماری دو برابر در آمریکایی های آفریقایی رایج تر است و اندکی بیشتر احتمال دارد مردان را نسبت به زنان تحت تاثیر قرار دهد. اگر کسی در خانواده شما سرطان سلول های پلاسما را دارد، احتمال ابتلای شما به این بیماری نیز بالا است.
آیا میتوان از این بیماری جلوگیری کرد؟
ممکن است تعجب کنید که آیا روشی هست که بتواند مانع سرطان سلول های پلاسما شود یا خیر؟ پاسخ منفی است. این بیماری نتیجه انتخاب شیوه زندگی نیست، و شما نمی توانید آن را با تست های غربالگری اولیه کشف کنید. در واقع، تشخیص زود هنگام مولتیپل میلوما دشوار است. علائم معمولا تا مدتی خود را نشان نمیدهند. اما دانشمندان هر ساله بیشتر در مورد آنچه باعث سرطان سلول های پلاسما میشود، اطلاعات کسب میکنند، و داروهای جدید در راه هستند.
علائم: تعداد کم سلولهای خون
سلول های پلاسما تنها سلولهایی نیستند که در مغز استخوان تشکیل میشوند. دیگر سلول ها همچون سلولهای سفید خون، سلولهای قرمز خون و پلاکت ها نیز در مغز استخوان ایجاد میشوند. با این حال، سلول های میلوم می توانند مانع ساخت این سلول های سالم خون در مغز استخوان شوند. که این مسئله می تواند به موارد زیر منجر شود:
- کم خونی (سلول های قرمز پایین در خون)، که می تواند موجب خستگی شود.
- ترومبوسیتوپنی (پلاکت پایین)، که می تواند باعث کبودی یا خونریزی شود.
- لکوپنی (سلول های سفید پایین در خون) ، که خطر عفونت را بالا میبرد.
علائم: شکستگی های استخوانی
سلولهای میلوما دشمن اصلی استخوان ها هستند. خواه باور میکنید یا نه، استخوان “قدیمی” شما به طور مداوم توسط سلولهایی به نام استئوکلاست تجزیه می شوند. در همین حال، سلول هایی تحت عنوان استئوبلاست استخوان جدید می سازند. این چیزها به طور معمول با هم اتفاق می افتند. سلول های میلوم به روند تجزیه تسریع می بخشند، اما روند تولید کند میشود. نتیجه: استخوان های شما ضعیف میشوند و به راحتی می توانند دچار شکستگی شوند.
علائم: عفونت
سلولهای پلاسما آنتی بادی ها را می سازند، که با میکروب ها مبارزه میکنند. اگر شما سرماخوردگی بگیرید، آنها می توانند یک آنتی بادی برای حمله به ویروسی که موجب مریضی شما شده است، تولید کنند. سلول های پلاسما غیر طبیعی، به این صورت کار نمیکنند. سلول های میلوم افزایش می یابند و به سرعت سلولهای پلاسما سالم شما را که همراه با دیگر سلول های سفید خون از شما در برابر عفونت محافظت میکنند، پس میزنند.
چیزهای دیگری که هشداری برای سرطان سلول های پلاسما محسوب میشوند.
مولتیپل میلوما می تواند به برخی مشکلات سلامتی همچون موارد زیر منجر شود:
- گیجی و سرگیجه.
- احساس کرختی یا ضعف عضلانی در پاها.
- مشکلات کلیوی.
- از آنجا که استخوان شما سریعتر از حالت طبیعی حل میشود، ممکن است سطح بالایی از کلسیمدر خون شما وجود داشته باشد.
- همچنین ممکن است احساس تشنگی واقعی و کمبود آب در بدن داشته باشید.
چگونگی تشخیص سرطان سلول های پلاسما
آزمایشات خون می توانند بسیاری از موارد را بررسی کنند مانند تعداد پایین سلول های خونی و سطوح بالای کلسیم. اشعه X می تواند از دست دادن استخوان ها را نشان دهد. اما مهمترین آزمایش برای این سرطان بیوپسی مغز استخوان است. پزشک سوزن مخصوصی را به استخوان شما وارد میکند و بخش کوچکی از بافت را برمیدارد. او با میکروسکوپ آن را بررسی میکند تا ببینید آیا شما سلول های میلوم دارید یا خیر.
آیا باید این بیماری را درمان کرد؟
احمقانه به نظر میرسد، اما اگر هنوز علائمی ندارید – مرحله ای به نام میلوم نهفته – ممکن است دکتر به شما بگوید درمان را شروع نکنید. بسیاری از افراد ماه ها یا سال ها صبر میکنند سپس درمان را شروع میکنند.
آیا برای سرطان سلول های پلاسما دارو وجود دارد؟
بله. اگر شما نیاز به درمان داشته باشید، داروهای بسیار زیادی وجود دارند. میتوانید داروهای ضد سرطان مانند شیمی درمانی سنتی و کورتیکواستروئیدها را امتحان کنید. و یا پزشک شما می تواند یکی از چندین گزینه جدید را امتحان کند:
- عامل تنظیم سیستم ایمنی: سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قرار میدهد، اما پزشکان نمی دانند که چطور این کار را میکند.
- مهار کننده های پروتئازوم: سلولها را از شکستن پروتئین ها متوقف میکنند.
- آنتی بادی های مونوکلونال: به سلول هایی که تهدید محسوب میشوند حمله میکنند.
سایر گزینه های درمانی
اگر زیر ۶۵ سال، یا ۶۵ سال سن دارید و از جهات دیگر سالم هستید، پزشک ممکن است پیوند سلول های بنیادی را پیشنهاد دهد. قبل از آن، دوز بالای شیمی درمانی یا اشعه را برای کشتن سلول ها در مغز استخوان خود دریافت خواهید کرد. سپس پیوند سلولهای بنیادی را دریافت میکنید. سلولهای بنیادی سلولهایی هستند که خون تازه می سازند. میتوانید سلول های خود را دریافت کنید. پزشک آن را پیوند اتولوگ نام خواهد برد. یا این سلولها میتوانند از طرف اهدا کننده به شما پیوند بخورند، که تحت عنوان پیوند آلوژنیک شناخته میشود.
مسائل سلامتی مربوط به سرطان سلول های پلاسما
داروها و انتقال خون، کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون) که خستگی شدید در پی دارد، را بهبود می بخشند. روش خاصی وجود دارد که خون غلیظ شده شما را رقیق میکند، مشکلی که میتواند موجب سرگیجه و سردرگمی شود. درمان دیگر، ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG)است، که به بدن کمک خواهد کرد با عفونت ها مبارزه کند. همچنین میتوانید داروهایی به نام بیس فسفونات ها را برای کاهش خطر شکستگی استخوان مصرف کنید.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
بروز دادن نگرانی ها و پرسیدن سوالات خود در ملاقاتهایی که با پزشک دارید، همیشه ایده خوبی بوده است. این سوالات را مدنظر قرار دهید:
- چطور می توانم سالم بمانم؟
- آیا راه هایی برای کاهش درد من وجود دارد؟
- بیماری من در چه مرحله ای است، و برای من به چه معنی است؟
- آیا درمان من عوارض جانبی دارد؟
- آیا باید درمان دیگری دریافت کنم؟
- آیا باید در کار آزمایی بالینی عضو شوم؟
منبع: راستینه
