پروستات؟ آنچه باید از بیماری پروستات بدانیم.
پروستات چیست ؟
پروستات یكی از اعضای ویژه مردان است. معمولاً به اندازه گردو بوده و پایین‌تر از مثانه در لگن قرار گرفته است. پروستات قسمت ابتدایی مجرای ادراری آقایان را احاطه می‌كند.
پروستاتیت عفونت پروستات می‌باشد كه بیماری ویژه مردان جوان (بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی) است.
دو نوع حاد و مزمن دارد.
سرطان پروستات چیست ؟
سرطان پروستات عبارت است از رشد سلولهای بدخیم در داخل پروستات. سرطان پروستات یكی از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان در كشورهای غربی می‌باشد. بهتر است بدانید احتمال بروز این سرطان با افزایش سن زیاد می‌شود. به طوری كه می‌توان گفت احتمال اینكه یك مرد ۵۰ ساله تا آخر عمرش از نظر بافت شناختی به سرطان پروستات مبتلا شود نسبتاً زیاد است ولی اكثر آنها در طول عمر از نظر بالینی بدون علامت باقی می‌مانند. و تا آخر عمر هیچ مشكلی برای شخص مبتلا ایجاد نمی‌كنند.
علت سرطان پروستات چیست؟
علت آن مانند اغلب سرطان‌ها ناشناخته است.
بهتر است بدانید خطر ابتلا به سرطان پروستات در كسانی كه سابقه فامیلی این بیماری را دارند بیشتر است این مردان حتی اگر هیچ علامتی از بیماری نداشته باشند باید از سن چهل و پنج سالگی به بعد بطور منظم تحت بررسی و معاینه قرار بگیرند.
برخی محققین نشان داده‌اند مصرف چربی زیاد در رژیم غذایی شانس ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.
علائم سرطان پروستات چیست؟
سرطان پروستات در مراحل اولیه هیچ علامتی ایجاد نمی‌كند. در مراحل بعدی ممكن است علائم زیر دیده شود:
۱) علائم اولیه: این علائم شبیه علائم بزرگ شدن خوش خیم پروستات كه در قسمتهای قبل گفته شد می‌باشند.
۲) علائم مراحل پیشرفته بیماری پس از دست‌اندازی سرطان به سایر نقاط بدن ایجاد می‌گردند مانند دردهای استخوانی، بالا رفتن اورة خون، كم خونی و كاهش وزن شدید.
چگونه می‌توان سرطان پروستات را تشخیص داد؟
– معاینه پروستات توسط پزشك.
– آزمایش PSA خون: (آنتی ژن اختصاصی پروستات در سرم خون). در اكثر موارد سرطان پروستات PSA خون افزایش می‌یابد.
– نمونه‌برداری پروستات: در صورت معاینه غیرطبیعی بودن PSA خون نمونه‌برداری پروستات انجام می‌شود تا سرطان پروستات تشخیص داده شود.
بهتر است در مردان بالای ۵۰ سال، آزمایش PSA خون و معاینه پروستات توسط متخصص اورولوژی انجام گیرد. در بیمارانی كه سابقه فامیلی مثبت دارند، این بررسی‌های باید از ۴۵ سالگی شروع شود.
در صورت عدم تشخیص به موقع سرطان پروستات و گسترش بیماری به سایر نقاط بدن این بیماری غیرقابل درمان و منجر به مرگ می‌شود.
راه‌های درمانی سرطان پروستات چیست ؟
انتخاب نوع درمان براساس میزان پیشرفت سرطان است.
– در سرطان محدود به پروستات كه به سایر نقاط انتشار نداشته باشد، باهدف ریشه‌كنی بیماری دو انتخاب وجود دارد:
۱- جراحی پروستات
۲- اشعه درمانی
– در سرطان پیشرفته درمان شامل اشعه درمانی، هورمون درمانی و درمانهای حمایتی است. توقف هورمونهای ضروری برای رشد و نمو سلولهای بدخیم به دو روش قابل انجام است:
۱- تجویز داروهای هورمونی خاص:
از مهمترین این داروها می‌توان به آنالوگهای GnRh (مثل دیفرلین Diphereline) اشاره نمود كه با تزریق ماهیانه فقط یك آمپول ضمن حفظ بیضه تولید هورمونهای مورد نیاز حیات سلولهای بدخیم پروستات را مهار نموده، موجب توقف رشد و تكثیر این سلولها گردیده و میزان PSA (آنتی‌ژن اختصاصی پروستات در سرم خون) را به محدوده طبیعی بر می‌گرداند و جایگزین مناسبی در درمان بیمارانی می‌باشد كه فاقد معیارهای لازم جهت عمل جراحی هستند.
۲- جراحی و خارج كردن بیضه‌ها
این روشها فقط رشد سلولهای سرطانی را متوقف می‌كند ولی آن را از بین نمی‌برد، بنابراین احتمال عود بیماری پس از چند سال وجود دارد، بنابراین:
تشخیص زودهنگام سرطان پروستات با انجام آزمایش PSA خون و معاینه سالانه از ۵۰ سالگی به بعد امكانپذیر می‌باشد. تشخیص زودهنگام درمان به موقع و ریشه كن نمودن سرطان پروستات را ممكن می‌سازد.
بیماران با چه علائمی مراجعه می‌كنند؟
نوع حاد با تب و لرز، درد استخوانی و درد تمام بدن تظاهر می‌نماید. سوزش ادرار، تكرار ادرار، سخت ادرار كردن، كدر شدن ادرار و احساس سنگینی در ناحیه زیر بیضه‌ها و داخل مقعد از علایم اختصاصی آن می‌باشند. پروستاتیت حاد ممكن است منجر به بند آمدن كامل ادرار شود.
برای درمان معمولاً نیاز است بیمار در بیمارستان بستری شود و آنتی‌بیوتیك از راه ورید برای وی تزریق شود. بیماری در عرض چند روز پس از درمان مناسب بهبود می‌یابد.
ممكن است پروستاتیت حاد تبدیل به پروستاتیت مزمن یا آبسه پروستات بشود.
آبسه پروستات نیاز به جراحی برای تخلیه آبسه دارد.
پروستاتیت مزمن بیماری است كه مدت‌های طولانی باعث ایجاد مشكل برای شخص مبتلا می‌گردد. درمان آن طولانی است و نیاز به همكاری مستمر پزشك و بیمار دارد.
بزرگی خوش‌خیم پروستات چیست ؟
بزرگی خوش خیم پروستات بیماری شایع مردان مسن می‌باشد. در اثر بزرگ شدن پروستات، مجرای ادرار تحت فشار قرار گرفته و راه خروجی ادرار مسدود می‌شود.
در چه افرادی بزرگی خوش خیم پروستات بیشتر دیده می‌شود؟
شیوع این بیماری باافزایش سن بیشتر می‌شود، به طوری كه بیش از پنجاه درصد مردان بالای ۵۰ سال و ۹۰% بیماران بالای ۸۰ سال مبتلا به بزرگی خوش خیم پروستات هستند. تاكنون علت بزرگ شدن پروستات مشخص نشده است.
بزرگی خوش خیم پروستات چه علائمی ایجاد می‌كند؟
علائم این بیماری به علت فشار پروستات بر مجرای ادراری ایجاد می‌شوند و عبارتند از:
۱) كاهش فشار و قطع و وصل شدن جریان ادرار.
۲) تأخیر در شروع ادرار .
۳) نیاز به تخلیه مكرر ادرار و احساس باقی ماندن ادرار در مثانه پس ازادرار كردن .
۴) قطره قطره آمدن ادرار پس ازاتمام ادرار كردن .
۵) تكرر ادرار در روز و شب .
۶) زور زدن هنگام ادرار كردن .
بیمارانی كه علائم گفته شده را دارند، بایستی به متخصص اورولوژی مراجعه نمایند تا تحت معاینه و بررسی قرار گیرند.
سرطان پروستات نیز به علت بزرگی پروستات گاهاً با علایم فوق دیده می‌شود.
آیا می‌دانید در صورت عدم درمان، بزرگی خوش خیم پروستات می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد؟
در صورت عدم درمان عوارض عبارتند از:
۱- اسنداد كامل راه خروج و بند آمدن ادرار .
۲- خونریزی ادراری .
۳- تشكیل سنگ مثانه .
۴- عفونت‌های ادراری .
۵- نارسایی كلیه .
۶- از كارافتادن مثانه .
در صورت عدم درمان بزرگی خوش خیم پروستات می‌تواند موجب نارسایی كلیه شود.
راه‌های تشخیص بیماری پروستات چیست ؟
علائم ذكر شده در قسمت قبل احتمال این بیماری را مطرح می‌نماید. برای تشخیص قطعی باید كارهای زیر انجام شوند:
– پزشك می‌تواند با انجام معاینه پروستات آن را لمس كرده و بزرگ شدن اندازه آن را تشخیص دهد.
– برای بررسی بیشتر از آزمایش خون و ادرار و سونوگرافی كلیه‌ها، مثانه و پروستات استفاده می‌شود.
– بهتر است بدانید بزرگی خوش خیم پروستات علت سرطان پروستات نمی‌باشد، ولی احتمال دارد بزرگی خوش خیم و بدخیم پروستات با هم وجود داشته باشند. بنابراین لازم است در تمامی بیمارانی كه با علائم بزرگی خوش خیم پروستات مراجعه می‌كنند. آزمایش PSA خون و معاینه پروستات انجام شود.
راه‌های درمانی بزرگی خوش خیم پروستات چیست ؟
درمان به دو صورت دارویی و جراحی می‌باشد. نوع درمان بستگی به وضعیت بیمار دارد.
چه درمانهای دارویی برای بزرگی خوش خیم پروستات وجود دارد ؟
۱- شل كننده‌های عضلات پروستات:
مهمترین داروهای استفاده شده در درمان بزرگی خوش خیم پروستات هستند. از جملة این داروها می‌توان به پرازوسین (Prazosin)، ترازوسین (Terazosin) و تامسولوسین (Tamsulosin) اشاره كرد. این داروها موجب بهبود جریان ادراری و تخفیف علائم می‌شوند، اما تأثیری بر اندازه پروستات ندارند. عوارض این داروها عبارتند از سرگیجه به هنگام تغییر وضعیت از نشسته به ایستاده، احساس سبكی سر و ضعف…
۲- فیناستراید:
دارویی است كه به تنهایی اثر كمی در بهبود علائم ناشی از بزرگی پروستات دارد، ولی در موارد كمی باعث كوچك شدن پروستات می‌گردد.
۳- داروهای گیاهی:
مانند پیجیوم كه اثر آنها ثابت نشده است.
بیمارانی كه دچار یك یا چند تا از علایم زیر در زمینه بزرگی پروستات باشند نیاز به عمل جراحی پروستات دارند:
۱) عفونت‌های مكرر ادراری .
۲) سنگ مثانه .
۳) خونریزی مكرر ادراری .
۴) علایم نارسایی كلیه .
۵) عدم پاسخ مناسب به درمان دارویی .
روش‌های جراحی برای درمان بزرگی خوش خیم پروستات چیست ؟
۱- تراشیدن پروستات از طریق مجرا (TUR-P).
۲- جراحی باز پروستات: در مواردی كه اندازه پروستات بزرگ باشد. جراحی پروستات به روش باز انجام می‌شود.
روش‌های جدید درمان بزرگی پروستات چیست ؟
از امواج رادیویی، لیزر یا امواج مافوق صوت در درمان بزرگی خوش خیم پروستات استفاده می‌شود. این روشها در حال تحول بوده و هنوز نتایج طولانی مدت آنها مشخص نشده است.
منبع: پارسی طب
