آشنایی با مشکلات رایج در شیمی درمانی

شیمی درمانی یکی از درمان های سرطان است که توسط آن سلول های سرطانی از بین می روند. در دوران شیمی درمانی، بیماران باید ۴ نکته را در نظر گیرند.

نکته ۱ – عوارض جانبی را جدی بگیرید.

چنانچه هر گونه عوارض جانبی در شما ایجاد شد، با پزشک خود در میان بگذارید. مانند:
• سرفه زیاد
• یبوست، اسهال
• ناراحتی معده
• ریزش مو
• کاهش یا افزایش وزن به میزان ۵ کیلوگرم
• خون دماغ
• احساس خستگی
• زخم دهان و حلق
• وزوز گوش
• سرفه زیاد

نکته ۲ – قبل از استفاده از هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید.

از آنجایی که داروهای مختلف ممکن است در روند داروهای شیمی درمانی تداخل ایجاد کنند، قبل از استفاده از هر دارویی، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین تاکید می شود در این دوران از خوردن آسپرین یا داروهایی که حاوی آسپرین هستند خودداری کنید.

نکته ۳ – مراقب سلامتی خود باشید.

وزن خود را در حدی ثابت نگه دارید و سعی نکنید وزن خود را اضافه یا کم کنید.
مایعات فراوان بنوشید.

نکته ۴ – در مورد احساسات خود صحبت کنید.

ممکن است احساسات فرد در موارد مختلف تغییر کرده باشد که امری طبیعی است. بسیاری از بیماران در مورد خانواده و دوستان خود صحبت می کنند. برخی در مورد مسایل جنسی خود و یا پیشگیری از بارداری صحبت می کنند که می توانند با پزشک خود در میان بگذارند.

سلامت دهان و دندان

یکی از عوارضی که بیماران در شیمی درمانی با آن مواجه هستید، مشکلات دهان و دندان است. بنابراین مشاوره با یک دندان پزشک حداقل دو هفته قبل از شروع شیمی درمانی توصیه می شود. این عوارض به علت سالم نبودن دهان بیمار قبل از شروع شیمی درمانی رخ می دهد.

از جمله عوارض شایع عبارتند از:
• درد در ناحیه ی دهان
• خشکی دهان
• سوزش زبان، قرمزی و تورم
• عفونت
• تغییر مزه و حس چشایی
این عوارض می تواند باعث تغییر در نحوه غذا خوردن و میزان آن شود.

برای مراقبت از سلامت دهان چه باید کرد؟

•دهان را مرطوب نگه دارید.
• آب و مایعات فراوان بنوشید.
• از تکه های یخ استفاده کنید.
• از آدامس و شیرینی های غیر قندی استفاده کنید.
• از بزاق مصنوعی استفاده کنید.
• بعد از غذا خوردن حتما مسواک بزنید و اگر امکان پذیر نیست با آب شستشو دهید.
• از خمیردندان های حاوی فلوراید استفاده کنید.
• دهان را با محلول یک چهارم قاشق جوش شیرین و یک هشتم قاشق نمک در آب گرم روزی چند بار شستشو داده و بعد با آب معمولی بشویید.

تغذیه در دوران شیمی درمانی

بسیاری از داروهای شیمی درمانی می توانند عوارض و مشکلاتی را در غذا خوردن صحیح  فرد ایجاد کنند (مانند مشکلات گوارشی (نفخ، ایجاد گاز و …)) و از این طریق مانع غذا خوردن فرد و کاهش میزان انرژی دریافتی و کاهش وزن فرد شوند.

عوارض دیگر شامل:
• تغییر در مزه غذا و حس چشایی
• درد و ناراحتی گوارشی
• احساس پر بودن در تمام اوقات
• مشکلات دهانی
متخصصین تغذیه می توانند موارد بالا را در بیمار برطرف کنند. غذای بیماران باید میزان پروتئین و انرژی مناسبی را به بیمار برساند.

باید مطمئن بود در دوران شیمی درمانی به میزان کافی غذا دریافت شود چون باعث می شود بدن قدرت تحمل شیمی درمانی را داشته باشد.
آب کافی و مایعات باعث می شود داروهای شیمی درمانی در بدن توزیع کامل داشته باشند و همچنین از مشکلات دهانی اجتناب شود.
پیشنهاد می شود در این دوران از غذاهایی که راحت قابل هضم و جذب هستند استفاده شود. اگر بیمار مشکل بلعیدن دارد باید از غذاهای نرم و مرطوب همراه با سس، آبگوشت، ماست و مایعات دیگر استفاده شود. از غذاهای نرم که جویدن و بلعیدن آن آسان است استفاده شود.

در رابطه با مشکلات دهان و دندان موارد زیر باید رعایت شود:
• غذای خشک مثل چیپس و مانند آن خورده نشود چون دهان را زخم می کند.
• غذاهای تند، داغ، اسیدی باعث زخم دهان می شوند پس مصرف آن ها محدود می گردد.
• غذاهای قنددار مثل شیرینی ها و نوشابه ها باعث کرم خوردگی دندان می شود
• عدم استفاده از خلال دندان به دلیل پاره کردن لثه و دهان
• اجتناب از خوردن الکل و کشیدن تنباکو و مشتقات آن

در مورد اسهال باید میوه و سبزیجات خام و غذاهای سرشار از فیبر را محدود کرد و مایعات کافی برای عدم مواجه با کم آبی مصرف نمود.