بیماری دمانس چیست؟!
دمانس یا زوال عقل یک بیماری مشخص نیست. بلکه گروهی از علائم را توصیف می کند که بر حافظه، تفکر و قابلیت های اجتماعی اثر می گذارد و شدت آن به گونه ای است که با عملکردهای روزانه شخص تداخل دارد.
دمانس به مشکلات مربوط به حداقل دو عملکرد مغزی مثل از دست دادن حافظه و اختلال قضاوت یا تکلم و عدم توانایی انجام فعالیت های روزانه مثل پرداخت قبوض یا رانندگی اشاره دارد.
اگرچه معمولاً در دمانس از دست دادن حافظه دیده می شود اما کاهش حافظه به تنهایی به معنای ابتلا به دمانس نیست. محدوده خاصی برای کاهش حافظه تعریف شده است که روندی طبیعی در پیری است.
علل بسیاری برای علائم دمانس وجود دارد. بیماری آلزایمر شایع ترین علت دمانس پیشرونده است. ممکن است برخی علل دمانس برگشت ناپذیر باشد.
نشانه ها
علائم دمانس بسته به علت آن متفاوت است، اما رایج ترین علائم و نشانه های آن عبارتست از:
تغییرات شناختی
• کاهش حافظه
• مشکل در برقراری ارتباط یا یافتن کلمات
• مشکل در انجام کارهای پیچیده
• مشکل در برنامه ریزی و سازماندهی امور
• مشکل در عملکردهای حرکتی و هماهنگی عضلات
• مشکل در زمان، مکان یا هویت (سرگشتگی) مثل گم شدن
تغییرات روان شناختی
• تغییرات شخصیتی
• ناتوانی در استدلال و منطق
• رفتارهای نامناسب
• بدگمانی
• آشفتگی
• توهم
علت
دمانس شامل آسیب به سلول های عصبی در مغز می شود که در چندین ناحیه از مغز رخ می دهد. دمانس می تواند به طور متفاوتی بر افراد اثر بگذارد که به محل آسیب دیده در مغز بستگی دارد.
دمانس به چندین روش قابل طبقه بندی است و معمولاً بر اساس نقاط مشترک بیماری مثل محل آسیب دیده یا نحوه تشدید بیماری طی زمان (دمانس پیشرونده) طبقه بندی می گردد.
برخی از انواع دمانس مثل آنهایی که بخاطر بیماری یا مصرف دارو ایجاد شده اند با درمان قابل برگشت هستند.
دمانس پیشرونده
انواعی از دمانس که غیر قابل برگشت است و با گذشت زمان تشدید می گردد، عبارتست از:
• بیماری آلزایمر. در افراد ۶۵ ساله و بالاتر، بیماری آلزایمر شایع ترین علت دمانس است. معمولاً افراد علائم را بعد از ۶۰ سالگی نشان می دهند اما برخی به انواع زود بروز بیماری مبتلا می شوند که اغلب ناشی از نقص ژنی است.
اگرچه در بیشتر موارد، علت دقیق بیماری آلزایمر شناخته شده نیست اما پلاک ها و گره هایی در مغز مبتلایان به آلزایمر دیده می شود. پلاک ها توده هایی از پروتئین هایی بنام بتا آمیلوئید بوده و گره ها بخش های فیبروزه شده متشکل از پروتئین های معیوب موسوم به tau هستند.
همچنین فاکتورهای ژنتیکی مشخصی احتمال ابتلا افراد به بیماری آلزایمر را افزایش می دهد.
بیماری آلزایمر معمولاً به آهستگی در طول ۱۰ سال پیشرفت می کند. توانایی های شناختی به آهستگی کاهش می یابند. نهایتاً نواحی آسیب دیده مغز به درستی عمل نمی کنند که شامل بخش هایی از مغز می شود که حافظه، تکلم، قضاوت و توانایی های هندسی و فضایی را کنترل می کنند.
• دمانس عروقی. دمانس عروقی دومین علت رایج دمانس است که در نتیجه آسیب مغزی ناشی از کاهش یا انسداد جریان عروق خونی منتهی به مغز ایجاد می شود.
مشکلات عروق خونی می تواند ناشی از سکته، انفارکتوس دریچه های قلبی (اندوکاردیت) یا بیماری سایر عروق خونی باشد.
علائم معمولاً به طور ناگهانی شروع می شود و معمولاً در افرادی رخ می دهد که پرفشاری خون داشته یا سابقه سکته دارند یا در گذشته دچار حمله های قلبی شده اند.
چندین نوع از دمانس عروقی وجود دارد و هر یک علل و علائم مختلفی دارد. بیماری آلزایمر و سایر انواع دمانس می تواند بطور همزمان در این نوع از دمانس دیده شود.
• دمانس اجسام لویی (Lewy). دمانس اجسام لوئی بر حدود ۱۰% از مبتلایان به دمانس اثر می گذارد و یکی از شایع ترین انواع زوال عقل است. شیوع دمانس اجسام لوئی با افزایش سن بیشتر می شود. اجسام لوئی توده های غیر طبیعی از پروتئین هستند که در مغز افراد مبتلا به دمانس اجسام لوئی، بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون دیده می شود.
علائم دمانس اجسام لوئی مشابه علائم بیماری آلزایمر است. ویژگی منحصر به فرد آن نوسانات بین گیجی و تفکر روشن (هوشیاری)، توهم بینایی، لرزش و حرکات چرخ دنده ای است.
مبتلایان به دمانس اجسام لوئی معمولاً دچار شرایطی هستند که خواب با حرکات سریع چشم (خواب REM) نامیده می شود و یک اختلال رفتاری است که بر رؤیاها اثر می گذارد.
• دمانس فرونتوتمپورال. این نوع از دمانس احتمالاً در افراد جوانتر از سن بیماری آلزایمر رخ می دهد که معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ سال است.
این گروه از بیماری ها با تجزیه و از بین رفتن سلول های عصبی در لوب فرونتال (جلوی سری) و تمپورال مغز مشخص می شود که نواحی هستند که با شخصیت، رفتار و تکلم در ارتباط هستند.
علائم و نشانه های دمانس فرونتوتمپورال می تواند شامل رفتارهای نامناسب، مشکلات گفتاری، سختی در تفکر و تمرکز و مشکلات حرکتی شود.
همانند سایر انواع دمانس، علت این نوع از زوال عقل نیز ناشناخته است اگرچه برخی علل آن با جهش های ژنتیکی خاص مرتبط است.
سایر اختلالات مرتبط با دمانس
• بیماری هانتیگتون. این بیماری موروثی سبب از بین رفتن سلول های عصبی مغز و طناب نخاعی می شود.
علائم و نشانه های بیماری معمولاً در دهه ۳۰ تا ۴۰ سالگی آغاز می شود. مبتلایان تغییرات شخصیتی مثل تحریک پذیری یا اضطراب را تجربه می کنند.
این شرایط سبب کاهش شدید در توانایی تفکر (شناخت) در طول زمان می شود. همچنین بیماری هانتیگتون سبب ضعف و سختی در راه رفتن و حرکت می شود.
• آسیب تروماتیک مغزی. این بیماری ناشی از آسیب های مکرر به مغز است و در بوکسورها، فوتبالیست ها یا سربازان رخ می دهد.
بسته به محل آسیب دیده مغز، این بیماری می تواند سبب علائم و نشانه های دمانس از جمله ناموزونی حرکات، اختلال تکلم، آهسته شدن حرکات، لرزش و سفتی (پارکینسونیسم) شود. علائم تا چندین سال پس از تروما ظاهر نمی شود.
شخصی که یک آسیب تروماتیک سر را تجربه کرده می تواند دچار شرایطی شود که دمانس پس از تروما نامیده می شود و منجر به مشکلات حافظه طولانی مدت می گردد.
• بیماری کروتسفلد – یاکوب (Creutzfeldt-Jakob disease). این اختلال نادر مغز معمولاً در افرادی رخ می دهد که عوامل خطری نداشته اند. این بیماری معمولاً ناشی از انواع ناهنجاری از پروتئین ایجاد می شود. گاهی می تواند موروثی باشد یا بخاطر بیماری مغزی یا سیستم عصبی رخ دهد.
علائم و نشانه های این بیماری کشنده معمولاً در حدود ۶۰ سالگی ظاهر می شود و در ابتدا شامل مشکلاتی با هماهنگی عضلات، حافظه، تفکر و بینایی است. علائم با گذشت زمان تشدید می شود و می تواند شامل ناتوانی در راه رفتن یا صحبت کردن، کوری یا عفونت گردد.
• بیماری پارکینسون. علائم دمانس در نهایت بسیاری از مبتلایان به پارکینسون را درگیر می کند (دمانس بیماری پارکینسون).
بیماری های شبه دمانس که می تواند برگشت پذیر باشد
بسیاری از علل دمانس یا علائم شبه دمانس می تواند برگشت پذیر باشد. پزشک قادر است این علل را شناسایی و درمان کند:
• عفونت و اختلالات ایمنی. علائم شبه دمانس می تواند ناشی از تب یا سایر عوارض جانبی تلاش بدن برای مقابله با عفونت باشد.
اگر مبتلایان دچار عفونت های مغزی مثل مننژیت، انسفالیت، سیفلیس درمان نشده، بیماری لیم (Lyme) بوده یا دچار بیماری هایی مثل لوکمی باشند که عملکرد سیستم ایمنی را کاملاً تحت تأثیر قرار می دهند، ممکن است دچار مشکلات در تفکر شوند.
بیماری هایی از جمله مالتیپل اسکلروزیس که ناشی از حمله سیستم ایمنی به سلول های عصبی است نیز می توانند سبب زوال عقل شوند.
• مشکلات متابولیکی و ناهنجاری های اندوکرینی. ابتلا به مشکلات تیروئیدی، کمی قند خون (هیپوگلیسمی)، مقادیر خیلی کم یا خیلی زیاد سدیم یا کلسیم، اختلال جذب ویتامین B12 می تواند سبب علائم شبه دمانس یا سایر تغییرات شخصیتی شود.
• کمبودهای تغذیه ای. علائم شبه دمانس می تواند بخاطر عدم دریافت کافی مایعات (دِهیدراسیون)، کمبود تیامین (ویتامین B1) که در افراد الکلی شایع است، کمبود ویتامین های B6 و B12 در رژیم رخ دهد.
• واکنش های دارویی. علائم شبه دمانس می تواند بخاطر واکنش بدن به یک داروی خاص و یا بخاطر تداخل چند دارو با هم نیز رخ دهد.
• خونریزی زیر سخت شامه ای. این امر بخاطر خونریزی بین سطح و پوشش مغز رخ می دهد. این مشکل علائم مشابه دمانس ایجاد می کند.
• مسمومیت. علائم شبه دمانس می تواند در نتیجه مواجهه با فلزات سنگین مثل سرب و سایر سموم مثل آفت کش ها نیز رخ دهد.
علائم شبه دمانس می تواند در افرادی رخ دهد که سوء مصرف الکل یا داروهای هومیوپاتی دارند. علائم می تواند پس از درمان از بین برود اما در برخی موارد تا پس از درمان هم باقی خواهد ماند.
• تومورهای مغزی. دمانس به ندرت می تواند ناشی از آسیب های تومور مغزی باشد.
• فقدان کامل اکسیژن. این شرایط که هیپوکسی هم نامیده می شود زمانی رخ می دهد که بافت اندام های بدن اکسیژن کافی دریافت نکنند. کمبود اکسیژن می تواند بخاطر آسم شدید، حمله قلبی، مسمومیت با منو اکسید کربن و … رخ دهد.
اگر فقدان کامل اکسیژن را احساس کردید، درمان و بهبودی طولانی تر خواهد بود. علائمی از جمله کاهش حافظه یا گیجی می تواند در دوره نقاهت رخ دهد.
• هیدروسفالی با فشار نرمال. گاهی برخی افراد بخاطر بزرگی بطن های مغزی دچار دمانس می شوند. این مشکل می تواند سبب مشکلات راه رفتن، مشکلات ادراری و کاهش حافظه شود.
جراحی شانت که مایع مغزی – نخاعی را از سر تا شکم یا قلب می رساند می تواند به کاهش این علائم کمک کند.
عوامل خطر
بسیاری از فاکتورها می توانند نهایتاً منجر به دمانس شوند. بسیاری از فاکتورها از جمله سن قابل تغییر نیست. سایر عوامل برای کاهش خطر باید مد نظر قرار بگیرند.
عوامل خطری که قابل تغییر نیستند
• سن. با افزایش سن به ویژه پس از ۶۵ سالگی، خطر بیماری آلزایمر، دمانس عروقی و چندین نوع دیگر از دمانس به آهستگی افزایش می یابد. با این حال دمانس جزء طبیعی پیری به شمار نمی آید و حتی ممکن است در افراد جوانتر نیز رخ دهد.
• سابقه فامیلی. اگر سابقه خانوادگی دمانس دارید، بیشتر در معرض خطر این بیماری هستید. با این حال، بسیاری از افراد با تاریخچه خانوادگی هیچ گاه دچار این علائم نمی شوند و بسیاری از افراد بدون سابقه فامیلی مبتلا می شوند.
اگر دچار جهش های ژنتیکی خاصی هستید بیشتر در معرض خطر دمانس قرار دارید.آزمایشاتی برای تعیین وجود این جهش های ژنتیکی در دسترس است.
• سندروم داون. در میانسالی، بسیاری از افراد مبتلا به سندروم داون دچار پلاک و گره های مغزی می شوند که با بیماری آلزایمر در ارتباط است. بسیاری از آنها دچار دمانس می شوند.
عوامل خطر قابل تغییر
ممکن است بتوانید برای کنترل عوامل خطر دمانس گام هایی بردارید:
• مصرف سنگین الکل. افرادی که مقادیر زیادی الکل استفاده می کنند در معرض خطر بیشتری برای دمانس قرار دارند. اگرچه مطالعات نشان داده اند که مقادیر متوسطی از الکل می تواند اثرات محافظتی داشته باشد اما سوء مصرف آن خطر ایجاد دمانس را بالا می برد.
• آترواسکلروزیس. این نوع از تجمع چربی و سایر مواد در دیواره شریان ها (پلاک) می تواند جریان خون مغزی را کاهش دهد و منجر به سکته گردد. کاهش جریان خون به مغز می تواند در دمانس عروقی هم نقش داشته باشد. برخی مطالعات ارتباط بین بیماری های عروق خونی و آلزایمر را نشان داده اند.
• فشار خون. بسیاری از مطالعات فشار خون بالا یا پایینی دارند که می تواند خطر ابتلا به دمانس را افزایش دهد.
• کلسترول. اگر سطح کلسترول LDL شما بالاست ممکن است خطر ابتلا به دمانس عروقی یا بیماری آلزایمر در شما افزایش یابد. نحوه اثر کلسترول بر دمانس همچنان تحت بررسی است.
• افسردگی. اگرچه این امر هنوز به خوبی شناخته شده نیست اما افسردگی به ویژه در مردان می تواند نشانه ای برای ایجاد دمانس باشد.
• دیابت. اگر مبتلا به دیابت هستید خطر بیماری آلزایمر و دمانس عروقی در شما افزایش می یابد.
• سطح بالای استروژن. خانم هایی که پس از یائسگی استروژن و پروژسترون دریافت می کنند بیشتر در معرض خطر دمانس قرار دارند.
• هموسیستئین بالای خون. افزایش سطح هموسیستئین، نوعی آمینو اسید تولید شده در بدن، می تواند خطر ابتلا به دمانس عروقی را بالا ببرد.
• چاقی. داشتن اضافه وزن و چاقی در دوران بزرگسالی می تواند خطر دمانس را در پیری افزایش یابد.
• سیگار. سیگار می تواند خطر دمانس و بیماری های عروقی را افزایش دهد.
عوارض
دمانس می تواند بر عملکرد بسیاری از سیستم های بدن و بنابراین توانایی انجام وظایف روزانه اثر گذار باشد. دمانس می تواند به مشکلات پیچیده ای منجر شود، از جمله:
تغذیه نامناسب. بسیاری از افراد مبتلا به دمانس نهایتاً دست از خوردن و آشامیدن می کشند. آنها خوردن و آشامیدن را فراموش می کنند. تغییرات در زمان وعده ها یا سر و صدای مزاحم در محیط می تواند بر خوردن یا نخوردن بیماران مؤثر باشد.
اغلب اوقات، دمانس پیشرفته می تواند منجر به از دست دادن کنترل عضلات مخصوص جویدن و بلعیدن شود. این امر می تواند منجر به افزایش خطر خفگی یا آسپیراسیون (ورود غذا به ریه) شود. اگر این اتفاق رخ دهد، راه تنفس بسته شده و پنومونی (عفونت ریه) بروز می کند.
همچنین ممکن است احساس گرسنگی و میل به غذا خوردن از بین برود. افسردگی، عوارض جانبی داروها، یبوست و سایر مشکلات می تواند میل به غذا را در فرد کاهش دهد.
کاهش بهداشت. در مراحل متوسط تا شدید دمانس، بیمار نهایتاً توانایی و استقلال کامل در انجام وظایف روزانه را از دست می دهد. ممکن است توانایی استحمام، لباس پوشیدن، شانه کردن موها یا مسواک کردن دندانها، استفاده از دستشویی به تنهایی کاهش یابد.
مشکل در مصرف داروها. از آنجایی که حافظه بیمار دچار نقص می شود، یادآوری مصرف صحیح داروها به میزان مشخص و در ساعت معین مشکل می شود.
کاهش سلامت عاطفی. دمانس رفتار و شخصیت فرد را تغییر می دهد. برخی از این تغییرات می تواند ناشی از تخریب های واقعی در مغز باشد، در حالیکه سایر تغییرات رفتاری و شخصیتی بخاطر عکس العمل های عاطفی برای مقابله با این تغییرات در مغز است.
دمانس می تواند منجر به افسردگی، عصبانیت، گیجی، خستگی، اضطراب، فقدان خویشتنداری و سردرگمی شود.
مشکل در برقراری ارتباط. همزمان که دمانس پیشرفت می کند ممکن است توانایی بیاد آوری نام افراد و اشیاء کاهش یابد و برقراری ارتباط با سایرین و درک آنها مشکل گردد. مشکل در برقراری ارتباط می تواند منجر به احساس پریشانی، تنهایی و افسردگی شود.
هذیان و توهم. ممکن است بیمار دچار توهم شود که در آن افکار نادرست درباره سایرین یا در خصوص یک موقعیت در ذهن آنها ایجاد می شود. برخی افراد، به ویژه آنهایی که دچار دمانس اجسام لوئی هستند، ممکن است دچار توهم های بینایی شوند.
اختلالات خواب. ممکن است بیمار با خوابیدن مشکل پیدا کند، مثلاً صبح زود از خواب بیدار شود. برخی مبتلایان دچار سندروم پای بی قرار یا خواب با حرکات سریع چشم (REM) می شوند که می تواند با خواب آنها تداخل پیدا کند.
چالش های ایمنی. از آنجایی که ظرفیت تصمیم گیری و حل مشکل کاهش می یابد، برخی موقعیت های روزانه می تواند مستلزم مسائل ایمنی باشد، مثل رانندگی، پخت و پز، افتادن، گم شدن و حل مشکلات.
روش های تشخیصی و درمانی
کاهش حافظه و سایر علائم دمانس علل بسیاری دارند، لذا تشخیص دمانس و سایر بیماری های مرتبط می تواند چالش برانگیز باشد و نیازمند جلسات متعددی است.
برای تشخیص بیماری، پزشک تاریخچه پزشکی و علائم شما را بررسی کرده و معاینات بالینی را انجام می دهد. ممکن است پزشک تست هایی را برای تشخیص دمانس و رد سایر بیماری ها تجویز کند.
تست های شناختی و نورولوژیکی
در این تست ها، پزشک عملکرد شناخت یا تفکر را ارزیابی می کند. بعضی تست ها مهارت های تفکری از جمله حافظه، مکان و موقعیت، استدلال و قضاوت، مهارت های گفتاری و توجه را اندازه می گیرند. پزشکان از این تست ها برای تعیین اینکه آیا فرد مبتلا به دمانس است یا خیر، بررسی شدت بیماری و تعیین بخش های دیده مغز استفاده می کند.
اسکن های مغزی
ممکن است پزشکان اسکن های مغزی از قبیل CT اسکن یا MRI را به منظور بررسی شواهدی از سکته یا خونریزی و نیز رد کردن احتمال تومور توصیه کنند.
تست های آزمایشگاهی
تست های ساده خون می تواند احتمال مشکلاتی از جمله کمبود ویتامین B12 یا کم کاری تیروئید را که بر عملکرد مغزی اثر می گذارد را رد کند.
ارزیابی روانی
ممکن است به متخصص سلامت روان (روان شناس یا روانپزشک) ارجاع داده شوید تا افسردگی یا سایر بیماری های روانی که در ایجاد علائم شما نقش دارد، بررسی شود.
درمان دارویی
اکثر انواع دمانس غیر قابل درمان است. با این حال، پزشکان به کنترل علائم شما کمک خواهند کرد. درمان علائم دمانس می تواند به کاهش یا آهسته شدن علائم شما کمک کند.
مهار کننده های کولین استراز. این داروها شامل دونپزین، ریواستگمین و گالانتامین با افزایش سطح پیام رسان های شیمیایی درگیر در حافظه و امر قضاوت عمل می کنند.
عوارض جانبی آنها شامل تهوع، استفراغ و اسهال است. اگرچه این داروها عمدتاً برای درمان بیماری آلزایمر استفاده می شوند اما در درمان دمانس عروقی، پارکینسون و دمانس اجسام عروقی نیز بکار می روند.
ممانتین. این دارو با تنظیم فعالیت گلوتامات عمل می کند. گلوتامات پیام رسان شیمیایی دیگری است که در عملکردهای مغزی مثل حافظه و یادگیری نقش دارد. عارضه جانبی رایج آن سرگیجه است.
برخی تحقیقات نشان داده اند ترکیب ممانتین و مهارکننده های کولین استراز می تواند نتایج مفیدی در پی داشته باشد.
سایر داروها. مکن است پزشک داروهای دیگری را برای درمانی سایر علائم و مشکلات از جمله اختلالات خواب تجویز نماید.
کار درمانی. ممکن است پزشک برای کمک به شما برای تطابق زندگی با دمانس، کار درمانی را توصیه کند. پزشک می تواند به شما رفتارهایی برای مقابله آموزش داده یا رویکردهایی جهت تطابق با تغییر شرایط زندگی را توصیه کند.
درمان ها
بسیاری از علائم دمانس و مشکلات رفتاری در ابتدا با رویکردهای غیر دارویی قابل درمان است، از جمله:
اصلاح محیط. کاهش بی نظمی و صداهای مزاحم در محیط می تواند تمرکز و عملکرد بیماران مبتلا به دمانس را بهبود بخشد. همچنین می تواند گیجی و خستگی را کاهش دهد.
اصلاح پاسخ ها. پاسخ پرستار به رفتارهای بیمار می تواند مشکلاتی از جمله آشفتگی را تشدید نماید. بهترین کار پرهیز از اصلاح و آموزدن بیمار مبتلا به دمانس است. اطمینان بخشی به بیمار و اعتبار دادن به نگرانی های وی بیشتر مشکلات را کاهش می دهد.
اصلاح وظایف. باید وظایف و کارها به چند بخش کوچک تقسیم شده و بر انجام آنها و نه شکست در آنها تمرکز شود. بیان دستورالعمل و ساختار کار نیز می تواند به کاهش گیجی در این بیماران کمک کند.
پیشگیری
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از دمانس وجود ندارد اما اقداماتی وجود دارد که می تواند به شما کمک کند، البته تحقیقات بیشتری نیاز است. انجام کارهای زیر می تواند مفید واقع شود:
• ذهن خود را فعال نگه دارید. فعالیت های تحریک کننده ذهن، مثل انجام پازل یا جدول و آموزش های فکری می تواند شروع دمانس را به تأخیر انداخته یا به کاهش اثرات آن کمک کند.
• از نظر جسمی و اجتماعی فعال باشید. فعالیت های فیزیکی و تعاملات اجتماعی می تواند شروع دمانس را به تأخیر انداخته و یا از شدت علائم آن بکاهد.
• سیگار کشیدن را متوقف کنید. مطالعات بسیاری نشان داده اند که در میانسالی و پیری خطر دمانس و بیماری های عروق خونی افزایش می یابد. ترک سیگار می تواند این خطر را کاهش دهد.
• فشار خون خود را کاهش دهید. پرفشاری خون می تواند منجر به افزایش خطر انواع دمانس شود. تحقیقات بیشتری جهت تعیین اینکه آیا درمان پرفشاری خون می تواند خطر دمانس را کاهش دهد یا خیر، لازم است.
• آموزش پیاپی. به نظر می رسد افرادی که زمان بیشتری را به تحصیل اختصاص می دهند، کمتر به مشکلات حافظه و یادگیری مبتلا می شوند حتی اگر دچار ناهنجاری های مغزی شوند.
محققین اعتقاد دارند که آموزش می تواند به تشکیل سلول های عصبی قوی کمک کند که آسیب سلول های عصبی ناشی از بیماری آلزایمر را جبران می کنند.
• از رژیم غذایی سالم پیروی کنید. داشتن یک رژیم غذایی سالم اهمیت بسزایی دارد، رژیم غنی از میوه، سبزیجات و اسیدهای چرب امگا-۳ که حاوی ماهی و آجیل است می تواند سلامت عمومی را ارتقاء داده و خطر دمانس را کاهش دهد.
منبع: epezeshk.com
