معرفی انواع ادویه ها و خواص آنها
ادویه ها از با ارزش ترین چاشنی های گیاهی هستند که معمولا برای خوش عطری و طعم دار شدن غذاها، شیرینی ها، ترشی ها، دسرها،سس ها، و سالادها استفاده می شوند، اما نباید از خواص درمانی و شفابخش آن ها غافل شد. در ادامه به معرفی انواع ادویه ها و خواص آنها خواهیم پرداخت. لطفا با عطارباشی همراه باشید.
ادویه چیست؟
ادویه در زبان عربی جمع مکسر «دوا» است و در منابع طب سنتی آن را بخشی از یک گیاه معطر مانند تنه ی درخت(دارچین)، میوه(فلفل سیاه) یا دانه(جوز هندی) دانسته اند که به شکل کامل، خرد یا پودر شده برای عطر و رنگ بخشیدن به غذا استفاده می شود. این چاشنی های خوش عطر و طعم، خواص دارویی فراوانی دارند. ادویه ها به عنوان ماده ی نگهدارنده نیز قابل استفاده هستند، زیرا باکتری های مضر را از بین می برند یا از رشد آن ها جلوگیری می کنند.
تاریخچه
در کشورهای مختلف انواع ادویه ها برای طعم دادن به غذاها و بهبود بیماری ها به کار می رود. استفاده ی اقوام مختلف از انواع ادویه ها به شرایط اقلیمی آن ها بستگی فراوان دارد. خاستگاه اصلی ادویه ها، هندوستان و چین است، سپس به ایران رسیده و تا به امروز مصرف می شود.
ارزش غذایی ادویه ها و گیاهان معطر قرن هاست علاوه بر بهتر کردن طعم غذاها به دلیل ارزش غذایی به عنوان دارو استفاده می شوند. این چاشنی های خوش عطر و طعم علاوه بر این که مقدار کمی ویتامین، املاح و فیبر به غذا اضافه می کنند، حاوی آنتی اکسیدان هایی هستند که عوامل تخریب کننده ی سلول ها یعنی رادیکال های آزاد را خنثی کرده و سطح بلمتی را ارتقا می بخشند.
ادویه ها، چاشنی سلامتی
به گفته ی متخصصان طب سنتی ادویه های رنگارنگ که در قفسه های آشپزخانه شما خودنمایی می کنند، خواص درمانی زیادی دارند. با خواص برخی از این چاشنی های گیاهی آشنا شوید.
زنجبیل
زنجبیل یکی از ادویه های پر مصرف مردم ایران، هند و چین است. حکمای طب سنتی نیز این ادویه را به عنوان تقویت کننده ی معده، بادشکن، ضد نفخ، تهوع و داروی سرماخوردگی و گلودرد می دانند. مصرف زنجبیل تازه، شربت یا چای زنجبیل در بدن تولید گرما می کند و باعث می شود مواد سمی و زائد به شکل عرق از بدن دفع شوند. زنجبیل می تواند سلول های سرطانی تخمدان را از بین ببرد.
– بهترین کاربرد این ادویه در مزه دار کردن گوشت قرمز است. به این شکل منظور، یک و نیم قاشق چای خوری زنجبیل تازه را رنده کنید و روی گوشت بمالید تا خوش طعم شود. زنجبیل طعم تند و تیزی دارد و نباید در مصرف آن زیاده روی کنید.
فلفل
حکمای طب سنتی بر این باورند فلفل، مقوی معده و بادشکن است و درد را کاهش می دهد. خون غلیظ را رقیق می کند و استفاده از روغن آن باعث رشد مو و پیشگیری از سفید شدن موها می شود، اما مصرف زیاد فلفل به ویژه نوع تند آن، ممکن است برای افراد کم خون و بیماران مبتلا به بیماری های پوستی و گوارشی مشکل ساز باشد.
زردچوبه
به گفته ی حکمای طب سنتی زردچوبه گرفتگی و انسداد صدا را باز می کند، برای پاکسازی کبد به کار می رود، بهترین داروی ضد تورم است و باعث خشک شدن زخم ها و رفع درد آن ها می شود.
– اگر می خواهید بوی بد مرغ و ماهی را هنگام طبخ از بین ببرید، زرد چوبه بهترین ادویه است، اما فراموش نکنید مصرف زیاد آن غذا را تلخ می کند. همچنین می توانید هنگام به جوش آمدن برنج و قبل از آبکش کردن، یک قاشق زردچوبه داخل قابلمه بریزید تا پلوی شما خوش رنگ تر شود.
زعفران
زعفران ادویه ای ایرانی است و متخصصان طب سنتی معتقدند ضددرد و سرفه و قاعده آور است و باعث تنظیم عادت ماهانه می شود، گردش خون را بهبود می بخشد، خونریزی های بعد از زایمان را کاهش می دهد، قوای جنسی را تقویت می کند و آرام بخش است. اما خانم های باردار نباید در مصرف آن زیاده روی کنند، زیرا ممکن است باعث سقط جنین (به ویزه در سه ماه اول بارداری) شود.
– تقریبا در همه ی غذاها می توان از زعفران استفاده کرد، اما باید برای این که طعم و عطر زعفران در غذا مشخص باشد باید این ادویه را در آخرین مرحله ی طبخ به غذا اضافه کنید. همچنین زعفران باید در شیشه های دربسته و دور از نور نگهداری شود تا عطر و رنگ خود را از دست ندهد.
دارچین
دارچین از ادویه های بسیار خوش طعم و عطر است که ایمنی بدن را افزایش می دهد، ضدمیکروب است و اثری مانند پنی سیلین و آنتی بیوتیک دارد، بنابراین اگر حس کرید ضعیف شده اید و قرار است سرما بخورید، مصرف چای دارچین را فراموش نکنید. دارچین در گذشته به عنوان شربت خلط آور گرم در نظر گرفته می شد. در حال حاضر نیز حکمای طب سنتی مصرف دارچین را برای بهبود عملکرد اعصاب، درمان تب، سرفه و آبریزش بینی، دردهای عضلانی و کاهش قند خون توصیه می کنند.
– دارچین یک ادویه عالی برای طعم دادن به گوشت قرمز و شیرینی هاست؛ به طوری که بوی ید گوشت را از بین می برد و عطر خاصی به شیرینی می دهد.
چه ادویه ای بخوریم؟
نکته ی مهم این است که امکان تقلب در انواع ادویه ها زیاد است و شما متوجه نمی شوید زردچوبه یا فلفلی که می خرید، اصل است یا از مواد بی ارزشی که با رنگ های غیر خوراکی همراه شده اند، تهیه شده است. این ادویه های تقلبی علاوه بر این که هیچ خاصیتی ندارند، گاهی موجب مشکلاتی می شوند و سلامت مصرف کننده را به خطر می اندازند، به همین دلیل توصیه می کنیم حتما ادویه هایی بخرید که معتبر و بسته بندی شده باشند و مهر استاندارد و پروانه ی ساخت وزارت بهداشت داشته باشند.
مضرات
– بر اساس منابع طب سنتی مصرف ادویه ها آلرژی زا نیست، اما به ظاهر شدن علایم حساسیت کمک می کند. بعضی افراد به برخی از ادویه ها حساسیت دارند و اگر مقدار کمی از آن ادویه در غذا باشد، درچار مشکلات پوستی و تنفسی می شوند.
– مصرف زیاد گیاهان معطر و ادویه ها به دستگاه گوارشی بدن خصوص معده آسیب می رساند.
