عوارض ناشی از رژیم غذایی کم پروتئین

پروتئین ها از مواد آلی هستند که نقش مهمی را در تغذیه‌ی ما انسان‌ها ایفا می‌کنند و برای سلول‌های زنده بدن بعنوان یک ماده‌ی حیانی عمل می‌کنند. همچنین پروتئین‌ها به رشد و ترمیم بافت‌های عضلانی کمک می کنند. مقدار مناسب مصرف پروتئین در افراد متفاوت است و به عوامل مختلفی نظیر فعالیت بدنی و ورزش، توده عضلانی، سن و سال و سلامت کلی بستگی دارد. بهترین راه برای تشخیص میزان پروتئین مورد نیازتان مراجعه به متخصص تغذیه است. اگر یک رژیم غذایی کم پروتئین را دنبال کنید و میزان پروتئین دریافتی شما از سطح مطلوب و مورد نیاز بدنتان پایین‌تر باشد به کمبود پروتئین مبتلا می‌شوید که می‌تواند باعث بروز مشکلات فراوانی گردد. در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم. لطفا با عطارباشی همراه باشید.

کم شدن وزن

دو نوع مختلف از کمبود پروتئین وجود دارند: کواشیورکور زمانی رخ می دهد که فرد پروتئین بسیار کم، اما کالری کافی مصرف می کند، و ماراسموس زمانی رخ می دهد که هم مصرف پروتئین و هم کالری بسیار پایین است. اگر به میزان کافی پروتئین مصرف نکنید، احتمالا به معنای آن است که کالری کافی مصرف نمی کنید، یک رژیم غذایی ناسالم و عجیب را دنبال می کنید، یا عدم تعادل گوارشی دارید. اگر کالری بسیار اندک مصرف کنید، بدن شما از پروتئین مصرفی برای کسب انرژی به جای عضله سازی استفاده می کند. در مقابل، برخی افراد ممکن است دچار اضافه وزن شوند، زیرا بدن در واکنش به کمبود سوخت برای تولید انرژی آهنگ سوخت و ساز را کند می سازد.

ضعف عضلانی

افراد مسن ممکن است شرایطی به نام کم ماهیچگی را تجربه کنند که شامل از دست دادن طبیعی توده عضلانی به واسطه افزایش سن است. آنها ممکن است در صورت عدم دریافت پروتئین کافی از رژیم غذایی روزانه خود شاهد از دست دادن هرچه بیشتر عضله باشند.

تورم

هنگامی که بدن با کمبود پروتئین مواجه است، امکان تورم در برخی بخش های بدن وجود دارد. پروتئین نقشی کلیدی در پیشگیری از تجمع مایعات در بافت ها، به ویژه در پاها و مچ پاها ایفا می کند.

فشار خون پایین و ضربان قلب ضعیف

هنگامی که رژیم غذایی کم پروتئین دارید و با کمبود پروتئین مواجه هستید، پروتئین های خون بدن انسان و فشار خون افت می کنند. این شرایط می تواند بر عملکردهای دیگر در بدن تاثیرگذار باشد زیرا بافت های حیاتی به میزان کافی مواد مغذی دریافت نمی کنند. اگر درصد چربی بدن بیش از اندازه پایین باشد یا به میزان کافی پروتئین مصرف نکنید، امکان مواجهه با شرایطی به نام کندکاری قلب وجود دارد. در نتیجه کاهش ضربان قلب احتمال تنگی نفس، سبکی سر، و حتی غش وجود دارد.

جذب نشدن مواد لازم بدن

اگر به میزان کافی پروتئین مصرف نکنید، بدن می تواند با شرایطی دشوار برای دریافت و جذب مواد مغذی دیگر مانند نیاسین، آهن، روی، و کلسیم مواجه شود.

اختلالات کبدی

کمبود پروتئین و بیماری کبد اغلب با یکدیگر پیوند خورده اند. بدون پروتئین، کبد تلاش بیشتری برای حذف چربی و سم زدایی انجام می دهد.

کم خونی

اگر یک رژیم غذایی کم پروتئین را دنبال کنید و بدن به میزان کافی پروتئین دریافت نکند، شما مستعد کمبود ویتامین B-۱۲ و فولات هستید که می تواند به آنمی یا کم خونی – شرایطی که بدن به میزان کافی گلبول قرمز تولید نمی کند – منجر شود. این شرایط می تواند فشار خون پایین و خستگی را نیز به همراه داشته باشد.

سیستم ایمنی ضعیف

رژیم غذایی کم پروتئین و کمبود پروتئین می تواند سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار دهد و بیمار شدن مدوام و روند طولانی‌تر بهبودی را موجب شود. سلول های ایمنی بدن از پروتئین ها ساخته شده اند، از این رو، یک رژیم غذایی نامتعادل اثری دومینویی را به همراه خواهد داشت.

پرخوری

هوس های غذایی دائمی و گرسنگی افزایش یافته می توانند به رژیم غذایی کم پروتئین اشاره داشته باشند. نیاز به مصرف میان وعده بین وعده های غذایی اصلی ممکن است پیامد یک رژیم غذایی سرشار از کربوهیدارت و قند و کم پروتئین باشد. پروتئین در نوسان قند خون نیز تاثیرگذار است و از این رو، می تواند گرسنگی را تنظیم کند.

درد عضلات و مفصل

ضعف عضلانی، درد، یا سستی ممکن است نشانه ای از این باشد که عضلات یا مایع مفصلی برای تامین کالری تجزیه می شوند، به جای این که از پروتئین مصرفی برای ساخت عضله، بافت و سلول ها استفاده شود.

دیر بهبود یافتن زخم ها

زمانی که سیستم ایمنی تحت تاثیر قرار می گیرد، توانایی بدن برای بهبود و بازسازی سلول های جدید، بافت، و پوست نیز می تواند به واسطه کمبود پروتئین افت کند.

مشکلات مو، پوست و ناخن

نازک شدن موها، پوسته پوسته شدن پوست، و شکل گیری خطوط روی ناخن ها می توانند نشانه های نخست مقدار ناکافی پروتئین در بدن باشند.

مشکلات ذهنی

ناتوانی در تفکر و ابهام ذهنی ممکن است با نوسان قند خون و کمبود پروتئین در ارتباط باشد. به بدن خود توجه داشته باشید و هر گونه تغییرات کوچک و بزرگ را مد نظر قرار دهید.

برای پیشگیری از کمبود پروتئین در بدن…

کاهش مصرف مواد غذایی فرآوری شده

اگر در طول روز کربوهیدارت ها و قندهای بسیاری مصرف می کنید، آنها را با مواد غذایی کامل مانند گوشت تازه، تخم مرغ پخته، ماست یونانی، غلات کامل، میوه ها و سبزیجات جایگزین کنید.

مصرف منابع پروتئین جایگزین

اگر گیاهخوار یا وگان هستید، استفاده از منابع پروتئین گیاهی مانند غلات کامل، عدس، لوبیا، سویا، مغزهای خوراکی، دانه ها و سبزیجات را مد نظر قرار دهید.

مکمل های پروتئین

اگر به دریافت پروتئین بیشتر از رژیم غذایی خود نیاز دارید، مصرف مکمل های تهیه شده از سویا، تخم مرغ، برنج، و نخود فرنگی را مد نظر قرار دهید.

مراجعه به پزشک

اگر به میزان کافی پروتئین مصرف می کنید، اما همچنان از عوارض جانبی ذکر شده در بالا رنج می برید، ممکن است با اسید کم معده مواجه باشید، که به معنای ناتوانی بدن در جذب مواد مغذی است. برخی مکمل های خاص (مانند آنزیم های گوارشی) می توانند به بهبود این شرایط کمک کنند.

منبع: عصرایران