درمان بیماری جذام با طب سنتی
بیماری جذام یکی از قدیمی ترین بیماری های عفونی است که بشر از قرن ها پیش با آن درگیر بوده است. نام این بیماری تا سال ها باعث ترس و وحشت بود و اگر کسی به آن مبتلا می شد، امیدی به درمان خود نداشت و اطرافیان نیز او را طرد می کردند. در سال های دور، این بیماری در نقاط مختلف ایران شیوع داشت، اما خوشبختانه امروزه، ایران جزو کشورهایی است که وارد مرحله‌ی حذف بیماری در سطح کشوری شده است. با این حال هنوز در برخی از نقاط دور افتاده ممکن است موردهایی دیده شود. البته امروزه جذام دیگر یک بیماری وحشتناک نیست و درمان می شود. لطفا با عطارباشی همراه باشید.
بیماری جذام چیست؟
جذام که به آن خوره نیز گفته می شود، بیماری مزمن و مسری است که به وسیله‌ی باسیل های مقاومی به نام «میکوباکتریوم لپرا» به وجود می آید. پوست، اعصاب مخاطی، دستگاه تنفسی فوقانی و چشم ها مهم ترین نقاطی هستند که درگیر بیماری می شوند. سایر اندام های بدن نیز ممکن است به مرور زمان دچار ضایعه شوند، زیرا عصب اعضا را از بین می برد. بیمار آسیب دیدگی و سوختگی حاصل از این بیماری را احساس نمی کند و ضایعات ممکن است تبدیل به زخم شوند. گاهی بیماری به شکل ضعف ماهیچه ها و فلج بروز می کند و در نتیجه معلولیت های جدی مانند نابینایی یا فلج انگشتان دست و پا به وجود خواهد آمد.
از مجموع روایات طب اسلامی استنباط می شود که جذام دو عامل دارد: یکی از درون انسان (ژن وراثتی) و عامل دیگر، بیرون بدن که میکروب و ویروس است.
علائم بیماری جذام
افراد مبتلا به بیماری جذام ابتدا دچار احساس تنگی نفس و گرفتگی صدا می شوند، سپس در چشم آنان سرخی مایل به کبودی پیدا شده و عرق بدنشان بدبو می شود. گاهی نیز هوای بازدم آن ها بوی نامطبوع می دهد. بدخلق شده و کابوس های شبانه تجربه می کنند. بر اساس غلبه‌ی سودا، حرارت بدنشان کم شده و در شدت بیماری، رنگ بیمار سیاه می شود و پلک ها قدرت خود را از دست می دهند.
بیماری چگونه منتقل می شود؟
جذام از طریق دستگاه تنفسی (آب ریزش بینی) یا پوست سرایت می کند، ولی انتقال بیماری در یک دوره تماس طولانی اتفاق می افتد. نکته‌ی جالب این که بین حیوانات فقط موش دچار این بیماری می شود. بهداشت و وضعیت زندگی نیز در انتقال بیماری موثر است. در میان این بیماران، عکس العمل سیستم ایمنی، نوع جذامی که به آن مبتلا شده اند را مشخص می کند.
عوامل ایجاد کننده‌ی بیماری
* در طب اسلامی یکی از عوامل بروز بیماری جذام را خوردن غده های گوشت دانسته اند. امام علی (ع) می فرمایند: «غده های گوشت را نخورید، زیرا عرق (رگ) جذام را به تحریک در می آورد.»
* خوردن تره تیزک شاهی در شب مضر است. امام صادق (ع) می فرمایند: «هر کسی در شب تره تیزک بخورد، رگ جذام به بینی او حمله می کند و چون شب بخوابد، خون دماغ شود.»
* نزدیکی با زن حائض عامل دیگر ابتلا به این بیماری است. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «هر کسی با همسرش که حائض است، نزدیکی کند و فرزندی تقدیر شود، این فرزند به جذام مبتلا می شود.»
درمان
آنچه که در این بیماری اهمیت دارد، آغاز سریع درمان است، یعنی پیش از آن که اولین علائم معلولیت ها ظاهر شوند.
* جذام یک نوع بیماری پوستی محسوب می شود و منشأ آن، غلبه‌ی سودا در خون و کبد است، بنابراین باید ابتدا حجامت عام، سپس موضعی انجام داد. حجامت سر بسیار مفید است. پیامبر اکرم (ص) فرموده است: «حجامت در سر باعث شفای بیماری جذام می شود.» استفاده از گیاهان دارویی که خاصیت تصفیه کننده دارند نیز به پاکسازی کبد کمک می کند.
* حکمای طب سنتی در درمان جذام، ابتدا در چند نوبت منضج و مسهل های قوی تجویز می کنند تا بدن بیمار برای خوردن و اثر بخشیدن داروهای اصلی آماده شود. یکی از منضج هایی که تجویز می شود، هلیله‌ی سیاه، زوفا، پرسیاوشان و ترنجبین است. سه گیاه اول را با چهار استکان آب بجوشانند تا دو استکان آن باقی بماند. پس از صاف کردن، ترنجبین را در جوشانده ریخته و به بیمار می دهند. روز بعد از سنا و گل سرخ به عنوان مسهل استفاده می شود. بیمار باید چند مرتبه اجابت مزاج داشته باشد تا مواد زائد از بدن دفع شود. اصلاح مزاج نیز در درمان بیماری بسیار مهم است. از آنجایی که غالب بیماران مبتلا دچار غلبه‌ی سودا هستند، توصیه می شود از مصرف غذاهای سودازا پرهیز و سودای اضافه نیز با رژیم غذایی و مصرف گیاهان موثر دفع شود.
* طب اسلامی، زکام و عطسه‌ی زیاد را درمان جذام می داند. پیامبر اکرم (ص) فرموده اند: «کسی که در او عرق (رگ) جذام به هیجان آید، خداوند آن را با زکام دفع می کند. زکام، رگ جذام را می سوزاند.» امام صادق (ع) نیز می فرمایند: «فراوانی عطسه شخص را از پنج چیز ایمن می سازد که نخستین آن ها ایمنی از جذام است.»
* استفاده از برگ چغندر و شلغم درمان جذام است و باید آن را در برنامه‌ی غذایی قرار داد. امام موسی کاظم (ع) فرموده اند: «به خوردن شلغم عادت کنید، زیرا در هر کسی رگ جذام باشد، آن را از بین می برد. افراد بیمار می توانند خام یا پخته‌ی شلغم را استفاده کنند.» امام رضا (ع) نیز فرموده است: «برگ چغندر، ریشه‌ی جذام را سرکوب می کند.»
* در طب اسلامی خضاب کردن (حنا بستن) و نوره کشیدن، ایمنی از جذام است، زیرا سودا و مواد زائد را از زیر پوست بیرون می کشند.
* پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «هر کسی غذای خود را با نمک آغاز کند و با نمک به پایان ببرد، از ۷۲ درد که جذام و برص (پیسی) از آن جمله است، در امان می ماند.»
* رسول خدا (ص) می فرمایند: «زیتون را بخورید و به بدن بمالید که هفتاد بیماری از جمله جذام را شفا می بخشد.»
* امام صادق (ع) می فرمایند: «خوردن ریحان کوهی، امان از جذام است.»
* در طب اسلامی از کرفس به عنوان سبزی پیامبران نام برده شده و خوردن آن باعث دوری جذام از بدن می شود.
