درمان درد زانو با ورزش

از میان ۲٫۵ میلیون ورزشکار آسیب دیده که سالانه به بخش مراقبت های ویژه مراجعه می کنند، زانو از مفاصلی است که بیش از سایر مفاصل دچار آسیب دیدگی می شود. پارگی منیسک در ۳۵ درصد از افراد بالای ۵۰ سال رخ می دهد.

پارگی رباط صلیبی که در استحکام زانوی شما نقش مهمی دارد، سالانه در ۱۰۰۰۰۰ الی ۲۰۰۰۰۰ نفر رخ می دهد. طیف وسیعی از پزشکان به درمان آسیب های زانو می پردازند؛ از جراحان ارتوپد گرفته تا پزشکان متخصص داخلی تا فیزیوتراپ ها و متخصصان توان بخشی.

ممکن است زانوی شما دچار آسیب حاد یا ضربه شده باشد و یا ممکن است بر اثر کاربرد زیاد منیسک شما تغییر فرم داده باشد و خراب شده باشد. روش درمان این آسیب ها، نقش مهمی در بهبودی و بازگشت شما به زندگی عادی دارد.

تحقیقی که اخیرا انجام شده نشان می دهد که ورزش منظم در توان بخشی مجدد زانو پیش از جراحی آن و یا حتی به جای جراحی تاثیرگذار است.

برای اینکه به بهترین نحو از تمرینات توانبخشی استفاده کنید، باید نحوه عملکرد زانو را بدانید تا تشخیص دهید کدام گزینه برای شما بهتر است.

آناتومی زانو و پارگی منیسک

در زانوی ما سه استخوان به هم متصل می شوند تا بزرگترین و پیچیده ترین مفصل بدن ما را بسازند. گرچه زانوی ما مفصلی است که حالت لولایی دارد اما این مفصل فقط برای خم شدن هنگام راه رفتن نیست بلکه باید حالت ثبات هم داشته باشد تا بتوانیم بایستیم.

بین استخوان ران و ساق پای ما دو تکه غضروف وجود دارد. نقش این دو قطعه سخت و لاستیک مانند این است که مثل بالش بین دو استخوان قرار بگیرند و مانع از سائیدگی آنها به هم شوند؛ نام این دو قطعه منیسک زانو است.

در منیسک زانو رگهای خونی تا لبه های بیرونی قرار گرفته، اما این رگها هرچه به سمت مرکز غضروف می رویم کمتر شده و بیشتر در بین دو استخوان بزرگ قرار می گیرند. منیسک شما به طرق گوناکون می تواند پاره شود، می تواند دچار آسیب دیدگی حاد شود و یا در طول زمان تغییر فرم دهد و تخریب شود.

تعداد جراحی هایی که هر ساله برای درمان پارگی منیسک انجام می شود روز به روز در حال افزایش است. یافته های اخیر در ژورنال آمریکایی پزشکی-ورزشی نشان می دهد جراحی زانو بین سالهای ۲۰۰۵ و ۲۰۱۱ صد در صد افزایش یافته است.

علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد درد بیماران در وهله اول ارتباطی به پارگی منیسک ندارد.

محققان مشاهده کرده اند علیرغم اینکه پارگی منیسک بعد از جراحی خوب نشده، درد بیماران از بین رفته است. عدم بهبود پارگی از طریق آرتروسکوپی بررسی شده و نشان داده آنچه باعث از بین رفتن درد و بهبود عملکرد در بیماران شده، حرکت نکردن و فیزیوتراپی بوده است.

ورزش بهتر است یا جراحی؟

در دو مورد از تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته، تاثیر استفاده از برنامه ورزشی منظم در بی نیاز شدن فرد از جراحی و یا گرفتن نتایج بهتر از جراحی مورد بررسی قرار گرفته است.

در تحقیق اول، محققان به مدت پنج سال بیماران را مورد مطالعه قرار داده اند. این افراد دچار پارگی منیسک شده بودند. محققان دریافتند نتایج به دست آمده در افرادی که جراحی کرده بودند و افرادی که از طریق توان بخشی درمان شده بودند، تقریبا یکسان است.

تحقیق دیگری که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد بیمارانی که دچار پارگی منیسک شده بودند را به مدت دو سال مورد بررسی قرار داد. باز هم محققان دریافتند که ورزش و توانبخشی در بیماران میان سالی که دچار آسیب دیدگی زانو شده بودند به اندازه جراحی های سرپایی زانو موثر بوده است.

محققان تخمین می زنند که هر ساله ۲ میلیون نفر در جهان مورد جراحی های آرتروسکوپی قرار می گیرند.

در تحقیق حاضر، محققان ۱۴۰ بیمار که دچار پارگی منیسک شده بودند و بیشتر آنها دچار تغییرات استئوآرتریت نشده بودند مورد بررسی قرار دادند. برای نیمی از آنها ۱۲ هفته برنامه ورزشی فشرده تجویز شد و نیم دیگر مورد جراحی آرتوسکوپی قرار گرفته و برای آنها برنامه های توان بخشی در خانه تجویز شد.

از نظر توانایی انجام کارهای روزمره، توانایی شرکت در فعالیت های ورزشی و نیز میزان درد، بین این دو گروه هیچ تفاوت بالینی مشاهده نشد. ۱۳ نفر از بیمارانی که تنها برنامه ورزشی برایشان تجویز شده بود انتخاب شدند تا مورد جراحی آرتوسکوپی قرار گیرند، اما باز هم هیچ گونه مزیت بیشتری نسبت به سایرین نشان ندادند.

ورزش کردن از جراحی موثرتر است

جراحی آرتوسکوپی ریسک کمی دارد. مهمترین عوارض جانبی که مشاهده شده ترومبوز ورید عمقی، عفونت و آمبولی ریوی بوده که تنها در ۰٫۴ درصد از بیماران مشاهده شده است.

گرچه خطرات این جراحی کم است اما هزینه آن بالاست. به عبارت دیگر، یک برنامه ورزشی و توانبخشی خوب، بهتر می تواند سبب تقویت عضلات نگه دارنده مفصل زانو شود و تاثیر بیشتری دارد.

در تحقیقی دیگر محققان عضلات چهار سر را در بیماران طی ۳ ماه و ۱۲ ماه بررسی کردند.

آنها دریافتند افرادی که به جای جراحی، برنامه ورزشی توان بخشی دریافت کرده بودند نه تنها نتایج بهبود مشابهی داشتند بلکه قدرت آنها بیشتر افزایش یافته بود. نویسنده مقاله ای در نشریه دیلی ساینس می گوید:

ورزش درمانی تاثیرات مثبت بیشتری نسبت به جراحی دارد. نتایج تحقیقات ما باید پزشکان متخصص و بیماران میانسالی که دچار پارگی منیسک شده اند را از این مساله آگاه کند که ورزش درمانی یکی از گزینه های درمانی خوب است.

در ۱۲ ماه اول این تحقیق، افزایش قدرت در افراد مشاهده شد اما در ادامه این تحقیق این مساله دیگر مورد بررسی قرار نگرفت.

در بیماران مسن تر، جراحی ساختگی یا استفاده از دارونما به اندازه جراحی آرتوسکوپی تاثیر دارد

استفاده از دارونما یعنی از درمانهایی استفاده شود که بیمار تصور می کند درمان کننده هستند اما در واقع هیچ تاثیر فیزیولوژیکی بر بدن نمی گذارند.

برای اینکه دارویی بتواند از سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز دریافت کند، باید بتواند اثبات کند که تاثیر بیشتری نسبت به دارونما دارد. اما برای تجهیزات پزشکی یا شیوه های جراحی نیازی نیست چنین چیزی اثبات شود.

در سال ۲۰۰۲ تحقیقی در ژورنال پزشکی انگلستان منتشر شد که ثابت می کرد افرادی که برای درمان تورم مفاصل تحت جراحی آرتروسکوپی قرار گرفته اند، هیچ تفاوتی با افرادی که تحت درمان های ساختگی قرار گرفته اند ندارند.

در آزمایش دیگری که روی ۱۴۶ بیمار انجام شد که دچار پارگی منیسک بدون ورم مفاصل شده بودند، محققان دریافتند که جراحی ساختگی همان نتایجی را دارد که جراحی واقعی دارد. در این تحقیق بیماران در یک دوره ۱۲ ماهه مورد مطالعه قرار گرفتند و بین دو گروه تفاوت چشمگیری مشاهده نشد.

پیش از جراحی به این نکات توجه کنید

اگر برای درمان این مشکل گزینه جراحی را انتخاب کرده اید، توجه به چند نکته می تواند به شما کمک کند.

تغییر در عملکرد

ممکن است در تصاویر MRI تغییری در حالت منیسک مشاهده شده باشد، اما شما هنگام راه رفتن یا دویدن احساس درد یا تغییر عملکرد در زانوی خود مشاهده نمی کنید، در این صورت نیازی به جراحی ندارید. پزشکان طب ورزشی از شما می خواهند شبیه اردک راه بروید تا بتوانند تاثیر آسیب دیدگی زانو را بر قدرت و تعادل شما ببینند. اسکات بزنید و مثل اردک راه بروید. اگر به علت درد زانو یا ضعف نمی توانید این کارها را انجام دهید، بهتر است از یک برنامه توان بخشی برای کاهش درد و تقویت مفاصل استفاده کنید.

وزن

وزن بدن شما یکی از عوامل تعیین کننده در میزان موفقیت جراحی است. مثلا، تحقیقات نشان داده است میزان خم شدن زانو در سه ماهه اول بعد از آسیب در افرادی که وزن بیشتری دارند دچار تغییراتی شده است. همچنین تحقیقات نشان داد در افراد سنگین تر که جراحی کرده بودند مفصل زانو نسبت به افرادی که از حرکات توانبخشی استفاده کرده بودند، پهن تر شده است.

اندازه و محل پارگی

اندازه و محل پارگی و اینکه آیا پارگی در وسط منیسک است یا در کناره های آن که ذخایر خونی بیشتری دارد بر تصمیم گیری در مورد جراحی تاثیر گذار است.

بیمارانی که جوان تر هستند و پارگی منیسک آنها در اطراف آن است جراحی موفقیت آمیزتری نسبت به بیمارانی دارند که دچار پارگی های افقی یا عمودی منیسک شده اند. حتی در این موارد، میزان موفقیت جراحی بستگی به انجام حرکات ورزشی و توانبخشی بعد از عمل دارد.

قبل از جراحی به اوزون تراپی فکر کنید

من قبلا با دکتر رابرت بوئن درباره اوزون تراپی برای درمان خیلی از دردها صحبت کرده ام. وی یکی از پزشکان پیشکسوت در زمینه اوزون تراپی در آمریکا است و بسیاری از بیماران را با استفاده از این روش بجای جراحی درمان کرده است. اگر اوزون تراپی موفقیت آمیز نباشد، هیچ زیانی متوجه بدن نمی شود و فرد می تواند بعد از آن به دنبال جراحی برود اما اگر عمل جراحی فرد موفقیت آمیز نباشد، می تواند آسیب های جبران ناپذیری به فرد وارد کند.

لیزر درمانی هم یکی دیگر از گزینه هاست. این نوع درمان نسبت به روش های دیگر جدیدتر است و با اکسیژن رسانی بیشتر به بافت ها به سلول های صدمه دیده کمک می کند فوتون های نور را بیشتر جذب کنند.