خواص دارویی گیاه آدمک ( چله داغ )

دانستنی های علمی:

جنس گیاهی Biebersteinia دارای 4 گونه ی گیاهی بوده که همگی علفی و گلدار هستند و به راسته ی Sapindales تعلق دارند. گونه های مختلف این جنس شامل:
1- Biebersteinia heterostemon
2- Biebersteinia multifida
3- Biebersteinia odora
4- Biebersteinia orphanidis می باشد.

این گونه های گیاهی از شرق مدیترانه تا غرب سیبری و آسیای مرکزی گسترش دارند.
در گذشته این جنس جزو خانواده ی Geraniaceae طبقه بندی می شد اما اخیرا با مطالعات فیلوژنیک مولکولی آنها را در خانواده ی مجزایی و تک جنسی به نام Biebersteiniaceae و در راسته ی Sapindales دسته بندی می کنند.

خصوصیات گیاه شناسی:

گیاه چله داغ یکی از گیاهان علفی و چندساله است که تا حدود 15 تا 40 سانتیمتر ارتفاع نیز رشد می کند. این گیاه دارای برگ های مرکب شانه ای و گل های زرد رنگ بوده که تمامی سطح گیاه اعم از گل ها، برگ ها و ساقه ها پوشیده از کرک های سفید و انبوه می باشد.

شرایط محیط رشد:

این گیاه تقریباً در تمام نواحی آسیای مرکزی دیده می شود.
گیاه خودروی چله داغ بیشتر در خاک های سنگین، زمین های شیب دار و دارای قلوه سنگ و نواحی صخره ای رشد می کند. این گیاه از سطح زمین تا ارتفاعات مشخص در کوه ها می روید.

خواص درمانی و کاربردهای صنعتی گیاه آدمک

در تاجیکستان از این گیاه برای کاهش فشار خون استفاده می شود.
در نواحی آسیای مرکزی از دمکرده و عصاره اندام های هوایی این گیاه برای درمان بیماری های معدی و شکمی و نیز به عنوان بند آورنده ی خون در دوران پس از زایمان استفاده می شود.
عصاره ی این گیاه به همراه شیر در درمان عفونت های تنفسی مانند آسم و یرقان کاربرد دارد.

بررسی ها در بعضی از مناطق آذربایجان غربی و شرقی و نیز شهرستان دماوند نشان دادند که سالیان سال می باشد که مردم آن مناطق به طور سنتی از ریشه گیاهی که آن را چله داغی می نامند به صورت ضماد با دنبه گوسفند جهت درمان و التیام دردهای روماتیسمی و نیز نرم نمودن عضلات نواحی که شیئی در آن فرو رفته جهت در آوردن شی و یا جا اندازی استخوان های جا به جا شده و در رفته به کار می رود و حتی در شهرستان دماوند برای نرم کردن و تحلیل خار پاشنه پا و حتی تسکین درد آن به کار می رود .

ترکیبات شیمیایی:

گیاه دارویی چله داغ دارای آلکالوئیدهای مختلفی است. ریشه های این گیاه دارای کربوهیدرات ها و ترکیبات وابسته (33.9 درصد) شامل: مونوساکاریدها (2.59درصد)، نشاسته (4.78 درصد) و دکسترین ها (16.6 درصد) می باشد. همچنین دارای ساپونین ها و فلاونوئیدها نیز می باشد.
اندام های هوایی این گیاه حاوی ساپونین های تری ترپنی، اسانس، آلکالوئیدها و تانن است.

تکثیر:

تکثیر این گیاهان از طریق تقسیم بوته و نیز کشت بذرهای آن صورت می گیرد.

منبع: نارگیل