خواص دارویی گیاه کیکم ( افرا )

افرا (کیکم) از جمله گیاهان دارویی بومی استان کرمانشاه است که فراورده های برخی از گونه های آن در از بین بردن میکروب ها اثر گذارند.

سرویس علمی و آموزشی خبرگزاری دانشجیوان ایران (ایسنا) منطقه کرمانشاه، جهت آشنایی کاربران خود با گیاه دارویی افرا (کیکم) پای صحبت های دکتر سید محمد معصومی عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه نشسته است که وی نیز به استناد کتاب « گیاهان دارویی دکتر علی زرگری» به بیان خصوصیات این گیاه دارویی پرداخت.

معصومی ابراز داشت: افرا « کیکم» با نام علمی Acer از جمله گیاهان دارویی متعلق به تیره افراد (Aceraceae) می باشد که استان کرمانشاه یکی از مناطق بومی رشد آن است.

 گیاهان متعلق به این تیره به صورت درخت یا درختچه و دارای گل هایی بر دو نوع نر و ماده، یک پایه یا دو پایه و به ندرت نر- ماده هستند. کاسه و جام گل در گیاهان متعلق به تیره افراد چهار تا پنج قسمتی و در بعضی انواع نیز گلهای آنها فاقد جام است و میوه آنها بالدار است.

 جنس مهم گیاهان تیره افرا، Acer است که نوعی از آنها به علت تولید قند، دارای ارزش نسبتا زیاد می باشد.

 این درخت بسیار زیباست و طول آن به 10 متر نیز می رسد و شیره گیاهی آن دارای معادل 240 تا 270 گرم قند در لیتر می باشد. برگ های افرا ظاهر پنجه ای شکل دارند و گل های آن که قبل از ظاهر شدن برگ ها پدید می آیند برنگ زرد دیده می شوند. 

 میوه آن بی کرک و متورم در قاعده است و از باقیمانده آن پس از عمل استخراج قند (ملاس)نوعی سرکه بدست می آورند.

 برای استخراج شیره گیاه، معمولا شکاف هایی در ساقه درخت، از ارتفاع یک متری زمین ایجاد می کنند و شیره حاصل  را در ظروفی جمع آوری می کنند با جوشاندن این شیرابه به مدت چند ساعت مایع نسبتا غلیظی با طعم مطبوع بدست می آید که با تغلیظ آن ماده غلیظ تری بدست می آورند که اگر این ماده حرارت ببیند و آب آن به کلی تبخر شود به حالت جامد در می آید که همان قند است.

 از شیره حاصل از درختان مذکور در کارخانجات قند، قند استخراج می کنند ولی ارزش قند حاصله قابل مقایسه با نی شکر  و چغندرقند نیست.

از میوه خشک گونه ای از این جنس با نام علمی Acer.plataniodes L. عصاره ای به نام آسه زین تهیه می شود که محلول های تزاه آن میکروب هایی مانند کلی باسیل و ویروس آبله گاوی را در مدت پنج دقیقه از بین می برد.

این گونه در جنگل های شمال ایران وجود دارد که به نام محلی کیکم شناخته می شود و با توجه به شباهت نام محلی به نظر می رسد گونه ای که در استان کرمانشاه می روید خواص مشابه همان گونه را داشته باشد.

منبع: خبر کرمانشاه