علائم بیماری های کلیوی در کودکان و درمان آن
یکی از عوارض ازدواج‌های فامیلی، تولد کودکانی با کلیه‌های بیمار است. وراثتی که از همان ابتدا کودک را با درد و رنج بسیار همراه می‌کند و طعم روزهای خوش کودکی او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
با توجه به این که بیماری‌های کلیه در کودکان براحتی قابل مشاهده نیست و ممکن است برخی والدین در زمان مناسب متوجه وجود مشکل در کلیه‌های کودک نشوند، از دکتر نکیسا هومن، فوق‌تخصص نفرولوژی کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران خواستیم نشانه‌های وجود بیماری در کلیه کودکان را عنوان کند.
رنگ ادرار، اولین نشانه
رنگ و شدت زردی ادرار در صورتی که متاثر از غذا نباشد، از نشانه‌های مهمی است که متخصصان بر ضرورت توجه به آن تأکید می‌کنند. دکتر هومن می‌گوید: در صورتی که ادرار به رنگ چای بود، احتمال وجود خون در ادرار کودک بسیار است.میزان آب مصرفی در روشن یا تیره بودن رنگ زرد ادرار موثر است؛ بنابراین وقتی کودک کم آب می‌نوشد، اما رنگش ادرارش همچنان روشن و شفاف است، باید کلیه‌های کودک تحت بررسی پزشک متخصص قرار گیرد.
وی بوی تند ادرار را از دیگر علائم مهم و نشانه عفونت عنوان می‌کند و می‌گوید: تمایل کودک به نوشیدن زیاد آب، شب ادراری بی‌اختیاری، غیرعادی ادرار کردن در پسران و تکرر ادرار و ادرار قطره قطره نشانه‌های مهمی از بیماری کلیه می‌تواند باشد.
کوتاهی قد و کمبود وزن
اگر کودک بر خلاف انتظار از رشد قد و وزن مناسبی برخوردار نبود حتما این موضوع را با پزشک در میان بگذارید، چرا که به گفته متخصصان این علائم می‌توانند نشانه‌های نارسایی در کلیه کودک باشند.
دکتر هومن می‌گوید: گاهی کودک را به منظور ارزیابی عملکرد غدد نزد متخصص می‌برند، اما بررسی‌ها گویای وجود مشکل کلیوی است. متاسفانه بیماری‌های کلیوی در کودکان دارای نشانه‌های مشابهی با بیماری‌های مختلفی همچون آلرژی، بیماری‌های قلبی، کبدی و گوارشی و … است. برای همین، تشخیص نارسایی کلیه در کودکان ساده نیست و نیازمند بررسی‌های بیشتر و جدی‌تر است.
فوق‌تخصص نفرولوژی کودکان ادامه می‌دهد: برگشت ادرار از مثانه به حالب (رفلاکس)، ضایعات انسدادی در مسیر مجرای ادرار، کیست‌های کلیه، مثانه عصبی (نورژنیک) می‌توانند باعث ورم کلیه ها، پف صورت و موجب بروز دردهای شکمی مزمن در کلیه کودک شوند.
زنگ هشدار فشار خون در کودکان
مشاهده خون در ادرار و افزایش فشار خون کودک را در صورتی که بیش از حد مجاز باشد، حتما به پزشک باید اعلام کرد؛ چرا که به گفته دکتر نکیسا هر کدام از اینها می‌توانند نشانه‌های جدی وجود مشکل در کلیه باشد.به همین دلیل بر اندازه‌گیری فشار خون کودک پس از سه سالگی حداقل سالی یکبار تأکید داریم.
وی ادامه می‌دهد: بیماری کلیه می‌تواند باعث بیقراری کودک، سردرد، تشنج، تب، رنگ پریدگی، نرمی استخوان و خستگی بی‌موقع و غیرعادی کودک هنگام بازی با همسالانش شود.
زمان بروز بیماری‌های کلیوی در کودکان
برخی ناهنجاری سیستم ادراری با توجه به سونوگرافی‌های غربالگری دوران بارداری زودتر قابل تشخیص است و کودک از همان دوران تحت نظر نفرولوژیست قرار می‌گیرد.
دکتر هومن با بیان این که برخی بیماری‌ها از شش ماهگی تا یک سالگی خود را نشان می‌دهند، می‌گوید: شایع ترین مشکل کودکان از 7-6 سالگی عفونت مجاری ادراری ناشی از عوامل محیطی است. این مشکل هر چه به مدرسه و نوجوانی نزدیک‌تر می‌شود، افزایش می‌یابد.
وی تأکید می‌کند: عفونت کلیه اگر سریع درمان نشود باعث آسیب‌های جبران ناپذیری به کلیه می‌شود، به گونه‌ای که می‌تواند سبب از کارافتادگی یا افزایش فشار خون کودک شود.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه می‌دهد: کنترل بموقع و مستمر مشکلات کلیوی در کودکان و تشخیص اکتسابی یا ارثی بودن آن بسیار مهم است. این موضوع باعث می‌شود نه‌تنها میزان نارسایی کلیه اعم ازخفیف یا متوسط را تشخیص بدهیم، بلکه با اعمال مراقبت‌های درمانی و تغذیه‌ای، مانع تشدید بیماری و رسیدن آن به مرحله دیالیز و پیوند شویم.
این نفرولوژیست کودکان تأکید می‌کند: البته گاهی با همه اقداماتی که انجام می‌شود، با وجود این فرآیند، فعالیت کلیه به گونه‌ای است که به سمت مزمن شدن بیماری پیش می‌رود. تحت نظر بودن کودک باعث می‌شود نسبت به وضعیت پیشرفت بیماری و برنامه‌ریزی درمانی کنترل بیشتری داشته باشیم.
درمان‌پذیری ورم کلیه
وقتی دستگاه‌های جمع‌آوری ادرار حجیم‌تر از حد معمول باشند، موجب بزرگ‌تر شدن کلیه‌ها بیش از حد طبیعی نسبت به سن کودک می‌شود.
دکتر هومن ادامه می‌دهد: انسداد در مسیر ادرار و وجود کیست‌های کلیه از جمله دلایل بروز این مشکل است که گاهی بعد از تولد این عارضه به طور طبیعی رفع می‌شود. در غیر این صورت بعد از تولد نوزاد یا حین تولد، امکان درمان با جراحی وجود دارد. البته ابتدا باید اطمینان حاصل شود نارسایی، عامل افزایش حجم کلیه جنین نباشد.
بررسی ورم کلیه در 7 روز اول تولد
نوزادانی که در زمان جنینی دارای سابقه ورم کلیه بودند، باید سه تا هفت روز بعد از تولد، تحت سونوگرافی قرار بگیرند. حتی اگر نتیجه سونوگرافی بعد از تولد طبیعی باشد، هم وضعیت برگشت ادرار از مثانه به حالب و هم وجود ضایعات انسدادی در مسیر مجرای خروجی ادرار حتما بررسی شود.
ضرورت کنترل تعداد دفعات ادرار
بیشتر نوزادان طی 24 ساعت اول بعد از تولد ادرار می‌کنند.اگر تا 48 ساعت کودک ادرار نکرد حتما باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین مقاومت کودک برای دفع ادرار، بخصوص زمانی که کمتر از سه بار در 24ساعت باشد، غیرطبیعی است و به کلیه و مثانه آسیب می‌زند. به والدین توصیه می‌شود کودکان را هر دو تا سه ساعت یکبار مجبور به دفع ادرار کنند.
بهترین زمان پیوند کلیه
پیوند عضو به یک کودک علاوه بر این که به زمان دریافت عضو بستگی دارد، وزن و جثه کودک نیز در انجام عمل موثر است. پزشکان ایرانی وزن مناسب کودک برای دریافت عضو را 20 تا 25 کیلو عنوان می‌کنند.
منبع: تسنیم
