فواید و مضرات گیاه فوفل
نام‌ها:
نام فارسی: فوفل
نام علمی: Areca catechu L.
نام انگلیسی: Arecaceae
نام‌های دیگر: Pinang , Betel Nut
معرفی گیاه فوفل
گیاه فوقل نخلی است به ارتفاع تا ۳۰ سانتی‌متر که محیط تنه آن به ۵۰ سانتی‌متر می‌رسد. برگچه‌ها متعدد، گردآلود، به طول ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر، متلاقی و فاقد کرک هستند. گل‌های فوفل درون گل آذین اسپادیس منشعب قرار گرفته‌اند، به این صورت که گل‌های نر متعدد بوده، در بالا قرار دارند، گل‌های ماده نیز منفرد هستند و در پایین جای دارند.
میوه شفتی تک دانه بوده، دارای پوسته‌ای زرد رنگ است. میوه فوفل بسیار سخت بوده، دارای پوسته‌ای به رنگ قهوه‌ای تیره با جلای مرمرین زرد می‌باشد. مزه آن مختصراً گس، قابض و طعم آن مطبوع است.
رویشگاه:
گیاه فوفل در هند شرقی، بخش‌هایی از آسیا و آفریقای شرقی کاشته می‌شود.
از هسته میوه فوفل به عنوان دارو استفاده می‌شود و مصرف درمانی دارد.
اشتباهات:
این گیاه را با Piper betel که برگ‌هایش جویده می‌شوند اشتباه نگردد.
موارد مصرف و اثرات درمانی فوفل
مدتهاست که از این گیاه در طب انسانی استفاده نمی‌شود. این گیاه به شکل گسترده‌ای به عنوان داروی سرخوشی‌زا مصرف شده است. برش‌های تازه گیاه مزبور بخشی از “معجون جویدنی betel” مورد استفاده تقریباً ۴۵۰ میلیون نفر مردم شرق آسیا می‌باشد. (آرکولین در اثر جویدن به آرکاییدین که محرک دستگاه عصبی مرکزی است تبدیل می‌گردد.) گو اینکه به دلیل نقش گیاه در ایجاد برخی انواع سرطان‌های دهان، رسم مزبور در حال از بین رفتن است. در دامپزشکی نیز این گیاه به عنوان کرم‌کش برای از بین بردن کرم‌های نواری احشام و سگ‌ها و نیز درمان قولنج روده اسب‌ها استفاده می‌شود.
طب چینی:
در طب چینی از این گیاه برای درمان مواردی مانند هپاتیت مزمن، آماس، اولیگوری، اسهال و بیماری‌های گوارشی استفاده می‌شود.
طب هندی:
در طب هندی شیره حاصل از دانه‌های جوان این گیاه به عنوان ملین و جوشانده ریشه آن برای درمان ترک خوردگی لب‌ها به کار برده می‌شود.
طب سنتی اسلام و ایران
طبع فوفل ، سرد و خشک در درجه سوم بوده استعمال موضعی آن جهت درمان آماس‌های گرم غلیظ سودمند است. خوشبوکننده دهان، مقوی قلب، لثه و دندان‌ها می‌باشد.
روش مصرف
در گذشته از این گیاه به صورت مرهم‌های جویدنی، جهت درمان بیماری لثه و نیز به عنوان کرم‌کش استفاده می‌گردید. امروزه فوفل تنها در دامپزشکی به عنوان کرم‌کش، برای درمان حیوانات خانگی به کار برده می‌شود. به طور کلی مصرف دارویی این گیاه ناچیز است.
موارد منع مصرف فوفل
به دلیل وجود آرکولین، اثر پاراسمپاتومیمتیک دارد. به علاوه ترشح بزاق را زیاد کرده، مقادیر زیاد آن سبب کندی ضربان قلب، رعشه، بی‌قراری ارادی، اسپاسم و فلج احتمالی می‌گردد.
مصرف دراز مدت این گیاه به عنوان دارو نیز به دلیل تشکیل نیتروزامین‌ها، موجب ایجاد تومورهای بدخیم در حفره دهان می‌شود. هنگامی که هسته‌های این گیاه جویده می‌شود، دهان و لب‌ها قرمز شده، رنگ مدفوع نیز قرمز می‌گردد.
مصرف بیش از حد: مقدار سمی این گیاه دارویی برای انسان ۸ تا ۱۰ گرم بوده، آتروپین به عنوان پادزهر آن تجویز می‌شود. جویدن هسته منجر به صابونی شدن آلکالوییدهای استری موجود در آن شده، آرکاییدن حاصل نیز دارای اثر سرخوشی‌زا می‌باشد.
منبع: مفید طب
