ملاسما چیست؟
پيشاني يکي از شايع‌ترين جايگاه‌هاي محل بروز ملاسما است. ملاسما يکي از مشکلات شايع پوستي است که باعث ايجاد لک‌هايي به رنگ خاکستري تا قهوه‌اي در صورت مي‌شود. لک صورت در اغلب افراد بر روي گونه‌ها، پل بيني، پيشاني، چانه و بالاي لب بالايي پديدار مي‌شود. همچنين اين لک‌ها ممکن است بر روي قسمت‌هايي از بدن که بيشتر در معرض نور آفتاب قرار مي‌گيرد، مانند مچ و ساعد دست و گردن نيز ظاهر شود.
یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان لک صورت و ملاسما، محافظت از پوست در برابر نور آفتاب است. برای این منظور باید شخص مبتلا به ملاسما هر روز کرم ضد آفتاب بزند و هر دو ساعت یک بار آن را تجدید کند. همچنین متخصصین پوست توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به ملاسما همیشه در زمانی که در محیط بیرون هستند، کلاه نقاب‌دار با نقاب بزرگ بر سر بگذارند. ممکن است کرم ضد آفتاب به تنهایی نتواند حفاظت کافی و لازم در برابر آفتاب را تأمین کند.
احتمال بروز ملاسما در زنان بسیار بیشتر از مردان است. بروز این عارضه در زمان بارداری بسیار شایع است و برخی از مردم اصطلاحاً آن را ماسک بارداری می‌نامند. به نظر می‌رسد که هورمون‌ها عامل محرک اصلی در بروز ملاسما باشند. لک‌های پوستی که رنگ تیره‌تری دارند، معمولاً بر روی گونه‌ها ظاهر می‌شوند. زنی که در تصویر سمت راست نشان داده شده، در زمان بارداری دچار لک‌های قهوه‌ای رنگ ملاسما شده است.
علائم و نشانه‌ها
نشانه‌های (آنچه شما می‌بینید) رایج ملاسما شامل لک‌هایی به رنگ قهوه‌ای یا خاکستری مایل به قهوه‌ای در ناحیه صورت است. این لک‌ها معمولاً در قسمت‌های زیر ایجاد می‌شوند:
گونه‌ها
پیشانی
پل بینی
قسمت بالای لب بالایی
چانه
در برخی از افراد این لک‌ها بر روی ساعد و مچ دست یا روی گردن ظاهر می‌شوند. البته این حالت از ملاسما شیوع کمتری دارد. ملاسما هیچ گونه علائم (آنچه که شما احساس می‌کنید) خاصی ایجاد نمی‌کند. اما بسیاری از افراد از شکل ظاهری پوست خود که در نتیجه ملاسما ایجاد می‌شود، احساس ناراحتی و نفرت دارند.
چه کسی به ملاسما مبتلا می‌شود؟
ملاسما بر روی پوست زنان بسیار بیشتر از مردان ایجاد می‌شود. به طوری که فقط ۱۰% از افرادی که به ملاسما مبتلا می‌شوند، مرد هستند.
احتمال بروز ملاسما در افرادی که پوست تیره‌ای دارند از جمله اغلب مردمی که در کشورهای آمریکای لاتین، شمال آفریقا، آسیا، هندوستان، خاورمیانه و حوزه دریای مدیترانه زندگی می‌کنند، بیشتر است. همچنین افرادی که یکی از خویشاوندان خونی آنها قبلاً به ملاسما مبتلا شده است، بیشتر در معرض ابتلاء به این بیماری قرار دارند.
چه عواملی باعث ملاسما می‌شود؟
اینکه چه عواملی باعث ایجاد ملاسما می‌شود، هنوز به درستی مشخص نیست. احتمالاً این عارضه هنگامی به وجود می‌آید که سلول‌های تولید کننده رنگ در پوست بدن (ملانوسیت‌ها) مقدار رنگ بیش از حد تولید کنند. افرادی که رنگ پوست آنها تیره باشد، بیشتر در معرض ابتلاء به ملاسما قرار دارند، زیرا میزان ملانوسیت‌های فعال در پوست آنها بیشتر از افراد دارای پوست روشن می‌باشد.
عوامل محرک رایج برای ملاسما (که باعث شروع آن می‌شوند) عبارتند از:
قرار گرفتن در معرض آفتاب: نور ماوراء بنفش موجود در آفتاب باعث تحریک ملانوسیت‌ها می‌شود. در واقع حتی وقتی که ملاسما برطرف شده باشد، یک مواجهه کوتاه مدت با نور آفتاب می‌تواند باعث بازگشت مجدد آن شود. علت اینکه ملاسما در فصل تابستان غالباً شیوع بیشتری پیدا می‌کند نیز همین شدت بیشتر نور آفتاب است. همچنین نور آفتاب است که باعث می‌شود خیلی از افراد به طور مکرر دچار علائم ملاسما شوند.
تغییر در میزان هورمون‌ها: زنان باردار اغلب به ملاسما مبتلا می‌شوند. هنگامی که ملاسما در زنان باردار ایجاد شود، اصطلاحاً به آن کلوآسما یا ماسک بارداری می‌گویند. قرص‌های جلوگیری از بارداری و داروهای جایگزین هورمون‌ها نیز می‌تواند باعث تحریک و ایجاد ملاسما شود.
مواد آرایشی: کرم‌ها و محصولات محافظت از پوست که حساسیت پوستی ایجاد می‌کنند، می‌توانند باعث تشدید ملاسما شوند.
متخصصین پوست چگونه ملاسما را تشخیص می‌دهند؟
در مورد اغلب بیماران، متخصصین پوست می‌توانند تنها با نگاه کردن به پوست آنها، وجود بیماری ملاسما را تشخیص دهند. ممکن است پزشک متخصص پوست برای آنکه به طور دقیق بداند که ملاسما تا چه عمقی از پوست نفوذ کرده است، پوست شما را در زیر نور وسیله‌ای به نام لامپ وود مشاهده کند.
در برخی از موارد ممکن است ملاسما نشانه‌هایی شبیه به عارضه‌های پوستی دیگر داشته باشد. در این گونه موارد ممکن است پزشک برای آنکه وجود ملاسما را تشخیص دهد، یک نمونه کوچک از پوست شما را بردارد. این روش را اصطلاحاً بیوپسی می‌نامند. پزشک متخصص پوست می‌تواند عمل بیوپسی را به طور سریع و ایمن در همان زمان ویزیت در داخل مطب انجام دهد.
متخصصین پوست چگونه ملاسما را درمان می‌کنند؟
لک‌های ناشی از ملاسما می‌تواند به خودی خود برطرف شود. این حالت غالباً در مواردی صورت می‌گیرد که یک محرک خارجی مانند بارداری یا قرص‌های جلوگيري از بارداری باعث ایجاد ملاسما شده باشد. به طوری که وقتی زنان وضع حمل می‌کنند یا مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری را متوقف می‌کنند، ملاسما به خودی خود برطرف می‌شود.
اما در برخی از افراد، ملاسما تا سال‌های طولانی و یا حتی در تمام طول عمر وجود دارد. برای مواقعی که ملاسما به خودی خود برطرف نمی‌شود و یا زنان مبتلا به ملاسما قصد دارند که قرص‌های جلوگیری از بارداری مصرف کنند، روش‌هایی برای درمان این عارضه وجود دارد. این روش‌ها عبارت است از:
هیدروکوئینون: این دارو اولین درمان رایج برای ملاسما به شمار می‌رود. معمولاً هیدروکوئینون را بر روی پوست می‌مالند و باعث روشن شدن رنگ پوست می‌شود. این دارو را می‌توان به شکل‌های مختلفی شامل کرم، لوسیون، ژل یا مایع، از داروخانه‌ها تهیه کرد. مقدار کمي از این دارو را می‌توان بدون نیاز به نسخه از داروخانه تهیه کرد. البته این دسته از محصولات در مقایسه با محصولاتي که توسط پزشک متخصص پوست تجویز می‌شود، مقدار هیدروکوئینون کمتری در ترکیب خود دارند.
ترتینوئین و کورتیکواستروئیدها: برای روشن‌تر کردن رنگ پوست ممکن است پزشک شما یک داروی دیگر نیز برایتان تجویز کند. این داروی دوم می‌تواند ترتینوئین یا یک کورتیکواستروئید باشد. در برخی از موارد هر سه دارو (هیدروکوئینون، ترتینوئین و کورتیکواستروئید) به صورت ترکیبی در یک کرم وجود دارند. این کرم‌ها را غالباً تحت عنوان کرم سه گانه می‌شناسند.
سایر داروهای موضعی (برای مالیدن روی پوست): ممکن است پزشک شما داروهایی از قبیل اسید آزلائیک یا اسید کوجیک برای کمک به روشن‌تر شدن پوست برایتان تجویز کند.
عمل‌ها: اگر داروهای موضعی نتواند در برطرف کردن ملاسما مؤثر واقع شود، ممکن است با یک عمل بتوان این کار را انجام داد. عمل‌هایی که برای درمان ملاسما وجود دارد شامل لایه برداری پوست با مواد شیمیایی (از قبیل اسید گلیکولیک)، میکرودرم ابریژن و درم ابریژن می‌باشد. این عمل‌ها باید توسط یک پزشک متخصص پوست انجام شود. اگر شخصی که این عمل را انجام می‌دهد نتواند روش سازگار و مناسب با نوع پوست بیمار را تعیین کند، ممکن است عوارض پوستی جدیدی هم برای بیمار ایجاد شود.
لیزر درمانی: روش لیزر درمانی غالباً برای درمان لک‌های پوستی تیره رنگ که در اثر ازدیاد رنگدانه‌های پوستی ایجاد شده‌اند و یا سایر لک‌های پوستی که لایه برداری و محصولات محافظت کننده پوست در درمان آنها مؤثر نبوده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش لیزر عملکرد بسیار خوبی برای درمان عارضه‌های پوستی دارد، اما ممکن است برای دستیابی به یک نتیجه مطلوب به ۴ جلسه درمانی یا حتي بیشتر نیاز باشد. روش‌های درمانی از قبیل فراکسل و لایه برداری پوست با لیزر برای درمان مشکلات ناشی از رنگدانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مورد عوارض جانبی احتمالی (مضراتی که هر روش می‌تواند برای سلامتی شما داشته باشد) با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
اگر بعد از درمان ملاسما هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید:
_سوزش و حساسیت پوست
_تیره شدن رنگ پوست
_سایر عوارض احتمالی
نتیجه
اغلب افراد مبتلا به ملاسما توانسته‌اند با استفاده از روش‌های درمانی که تحت نظر یک متخصص پوست انجام می‌گیرد، به نتایج خوبی دست پیدا کنند. با این حال ممکن است ملاسما بیش از حد سمج و ماندگار باشد. مشاهده اولین تغییرات حاصل از درمان، ممکن است به چند ماه زمان نیاز داشته باشد. پیروی از دستورات پزشک اهمیت بسیار زیادی از اين نظر دارد و دستیابی به بهترین نتایج ممکن را برای شما تضمین می‌کند. همچنین می‌تواند به جلوگیری از ایجاد حساسیت پوستی و سایر عوارض جانبی ممکن، کمک کند.
بعد از آنکه ملاسما برطرف شد، ممکن است لازم باشد که شما درمان خود را همچنان ادامه دهید. پزشک متخصص پوست معمولاً این قسمت از درمان را درمان نگهدارنده می‌نامد. درمان نگهدارنده می‌تواند از بروز مجدد ملاسما جلوگیری کند. شما می‌توانید با استفاده از کرم‌های ضد آفتاب باکیفیت و گذاشتن کلاه نقاب‌دار بزرگ در طول روز از بازگشت مجدد ملاسما جلوگیری کنید.
ملاسما یک عارضه پوستی شایع است که باعث ایجاد لک‌هایی به رنگ قهوه‌ای یا خاکستری مایل به قهوه‌ای بر روی پوست صورت می‌شود. اگر چه علت دقیق پیدایش ملاسما به درستی مشخص نیست، اما عوامل محرک آن شامل مواجهه با نور آفتاب، بارداری، قرص‌های جلوگیری از بارداری و مواد آرایشی می‌باشد.
