از دیابت بی مزه جه می دانید؟

دیابت بیمزه

دیابت بیمزه یک اختلال نادر در سیستم هورمونی است که در آن اغلب کمبود هورمون آنتی‌دیورتیک (ضدادراری) (ADH) که به طور طبیعی از غده هیپوفیز ترشح می‌شود را داریم . این اختلال هیچ ارتباطی با افزایش قند خون ندارد و فقط به خاطر افزایش حجم ادرار با دیابت مشابهت دارد. در این بیماری مقدار زیادی از مایع رقیق شده به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می شود.

علل دیابت بیمزه

عفونت مغز مثل آنسفالیت یا مننژیت، یکی از عوارض شایع پس از جراحی هیپوفیز، خونریزی درون جمجمه، آنوریسم (بیرون‌زدن دیواره رگ‌ها) . سایر علل دیابت بی مزه بیماری کلیه ( دیابت نوروژنیک که کلیه به هورمون ADH پاسخ نمی‌دهد ) و حاملگی (که جفت وازوپرسیناز ترشح می کند) و Dipsogenic (که نقص در هیپوتالاموس است) می باشند .

از مهم‌ترین عوامل بروز بیماری می‌توان به وجود بدخیمی و تومورهای غدد هیپوفیز اشاره کرد. اعمال جراحی روی هیپوفیز  یا استفاده از مواد رادیواکتیو و اشعه درمانی تومورهای مغزی (در نواحی هیپوفیز) عامل دوم ایجاد بروز دیابت بی‌مزه است. عامل دیگر، جراحات شدید به سر در اثر تصادفات و یا صدمات شدید مغزی است که اغلب با شکستگی در جمجمه نیز همراه می باشد. در برخی از موارد نیز هیچ‌کدام از عوامل در فرد بیمار دیده نمی‌شود اما فرد به این بیماری مبتلا است که ناشی از مشکلات ژنتیکی است. این بیماران به طور معمول از دوران کودکی، به طور ارثی گرفتار این بیماری هستند و دارای سابقه بیماری در والدین خود می باشند.  با این وجود در نزدیک به نیمی از موارد دیابت بی مزه علت ایجادی بیماری ناشناخته است و شخص بدون داشتن آسیب یا صدمه ای دچار آن می گردد.

در یک نوع از دیابت بی مزه، با وجود ترشح هورمون ضد ادراری از غده هیپوفیز، کلیه ها به هورمون ضد ادراری واکنش نمی دهند که به نام دیابت ضد ادراری نفروتیک شناخته می شود. این مشکل ممکن است ناشی از مصرف برخی داروها یا نواقص ژنتیکی مادرزادی کلیه ها باشد. متاسفانه این مشکل در حال حاضر قابل درمان نبوده و تا آخر عمر با بیمار همراه است. البته برخی درمان ها می توانند تا حدودی نشانه های بیماری دیابت نفروتیک را بهبود بخشند.

گاهی اوقات کمبود هورمون ضد ادراری در دوران حاملگی رخ می دهد. که به نام دیابت بی مزه حاملگی شناخته می شود. درمان آن هم با داروهای حاوی هورمون ضد ادراری صورت می گیرد. همراه با درمان، این مشکل نیز در عرض ۴ تا ۶ هفته پس از زایمان مرتفع می گردد و بدین ترتیب استفاده از دارو هم متوقف می شود. به هر حال ممکن است در حاملگی های بعدی هم نشانه های بیماری مجددا ظاهر شود.

علایم دیابت بیمزه

– تشنگی زیاد

– دفع مقدار زیادی ادرار رقیق و بدون رنگ (تا ۱۵ لیتر در روز)

– خشکی دست‌ها

– یبوست

– زیاد نوشیدن آب و مایعات

بیدار شدن در هنگام شب برای رفتن به دستشویی و شب ادراری ناخودآگاه از دیگر مشکلات این بیماری است. در نوع شدید بیماری حجم زیادی از مایعات بدن به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می‌شود که گاهی این مقدار به حدود ۲۴ لیتر در روز هم ممکن است برسد و شخص بیمار نیاز به ادرار کردن در هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه را احساس می‌کند.

تشخیص دیابت بیمزه

اقدامات آزمایشگاهی تشخیصی مثل آزمایش محرومیت از آب برای تعیین سطح هورمون ضدادراری . در این بیماری یا سطح ADH در خون کم شده است ( و در شرایط تشنگی نیز افزایش نمی‌یابد) یا پاسخ کلیوی به این هورمون وجود ندارد .

درمان دیابت بیمزه

دسموپرسین که آنالوگ شیمیایی وازوپرسین (ADH) می‌باشد برای درمان استفاده می‌شود . این دارو به صورت اسپری بینی مصرف می شود.درمان شامل کنترل تعادل آب و الکترولیت و پیشگیری از کم‌آبی و نیز شناسایی و رفع علت دیابت بیمزه است. کاربامازپین نیز مفید است . دسموپرسین که آنالوگ شیمیایی وازوپرسین (ADH) می‌باشد، برای درمان استفاده می‌شود. اگر مشکل از کلیه باشد ( دیابت بی مزه نفروژنیک) دسموپرسین بی فایده است و از دیورتیکها مانند هیدروکلروتیازید باید سود جست .

هورمون آنتی دیورتیک در بدن این بیماران ساخته نمی‌شود. در نتیجه مبتلایان به دیابت بی‌مزه می‌توانند این هورمون را به صورت قرص و اسپری، روزانه ۲ تا ۳ بار مصرف کنند تا بیماریشان کنترل شود.
کاربامازپین نیز مفید است.

منبع: drmanshadi.ir