درمان و علت کیست دندان و …

کیست‌های دهانی کیسه‌های بافتی محتوی مایع و معمولاً به عرض کمتر از یک اینچ هستند. مایع موجود در کیست یکی از اجزاء تشکیل دهنده خون به نام سرم و غالباً غیرعفونی است. بااین حال بعضی کیست‌ها عفونی و مملو از چرک هستند. کیست عفونی آبسه نامیده می‌شود. زائده‌های بافتی غیرطبیعی اما غیرسرطانی دیگری نیز وجود دارند که کیست نام دارند. کیست‌های دهانی می‌توانند تمام بافت‌های موجود در این حفره از قبیل موارد زیر را درگیر کنند:

لثه

پوشش مخاطی لب‌ها، گونه‌ها و حفره دهان

ریشه‌های دندان

زبان

استخوان فک

گلو

غدد بزاقی

انواع کیست‌های حفره دهان

کیست‌های دهان و دندان گونه‌های متفاوتی دارد که در ادامه شایع‌ترین آنها را توضیح می‌دهیم.

کیست پری اپیکال (کیست رادیکولار)

کیست پری اپیکال یا رادیکولار در انتهای دندان و در پی‌آمد درمان نشدن عفونت پالپ دندان و از بین رفتن عصب ایجاد می‌شود و مواد عفونی از داخل دندان به بیرون و بافت اطراف ترشح می‌کند و با ایجاد التهاب به تشکیل کیست منجر می‌شود. کیست ساده گاهی تبدیل به آبسه می‌شود. طبقه بندی کیست رادیکولار بر اساس محل تشکیل به شرح زیر است:

اپیکال

طرفی

باقی مانده

کیست دنتی ژروس

کیست دنتی ژروس نزدیک یا روی تاج دندان عقل نهفته ایجاد می‌شود. اگر کیست بیش از حد به دندان آسیاب دوم نزدیک باشد، باعث تحلیل رفتن ریشه دندان و بازجذب آن توسط بدن می‌شود. کیست دنتی ژروس بزرگ گاهی دندان کناری را حرکت می‌دهد. کیست تشکیل شده روی دندان عقل در موارد نادر منجر به ابتلا به سرطان دهان می‌شود.

کراتوسیست

تشخیص این کیست غالباً دشوار است و نیاز به آزمایش دارد. از آنجایی که این کیست داخل استخوان ایجاد می‌شود، برای انجام آن باید جراحی گسترده‌ای انجام شود.

کیست‌های ادنتوژنیک

کیست‌های دندانی مختلفی در استخوان فک ایجاد می‌شود. کیست ادنتوژنیک غالباً تا زمان بزرگ شدن هیچ گونه علائمی ندارد و پس از آن به صورت برآمدگی یا برجستگی روی فک قابل مشاهده است. این کیست در صورت درمان نشدن بزرگ می‌شود، اسخوان فک را تحلیل می‌برد و به دندان‌های مجاور آسیب می‌زند. کیست به ندرت عفونی، متورم و دردناک نیز می‌شود. عفونت در این شرایط به تدریج در دیگر نقاط بدن نیز پخش می‌شود. درصد بسیار پایینی از این کیست‌ها سرطانی است و در دیگر بخش‌های بدن منتشر می‌شود.

موکوسل (کیست مخاطی)

موکوسل کیستی است که به بافت نرم دهان برای مثال زبان، داخل گونه یا لب آسیب می‌رساند. موکوسل در واکنش به تحریک یا صدمه دیدن بافت تشکیل می‌شود و برخلاف دیگر کیست‌های حفره دهان معمولاً به خودی خود از بین می‌رود. تنها موارد استثناء کیست‌هایی است که روی لثه یا کف دهان شکل می‌گیرد و با ناراحتی قابل توجهی نیز همراه است. برای برداشتن این نوع کیست باید عمل جراحی انجام شود.

علائم کیست‌های دهانی

کیست‌های دهانی عفونی دردناک، قرمز و متورم هستند؛ اما کیست‌های غیرعفونی غالباً علائم قابل توجهی ندارند، مگر آن که آن قدر رشد کرده باشند که برآمدگی آنها محسوس شده باشد. تنها راه تشخیص آنها معمولاً رادیوگرافی یا دیگر روش‌های تصویربرداری است. کیست دهانی روی غشاء مخاطی دهان به صورت تاول یا زخم مشخص می‌شود.

افراد مستعد

سیگاری‌ها

مصرف کنندگان نوشیدنی‌های الکلی و دائم الخمرها

افرادی که ساعت‌های طولانی بدون رعایت نکات احتیاطی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند.

افرادی که میوه و سبزیجات کافی مصرف نمی‌کنند.

افرادی که عادت به جویدن فوفل دارند.

عوارض درمان نکردن کیست دهانی

چنانچه در درمان کیست‌های دهانی کوتاهی شود، کیست عفونی می‌شود یا عفونت آن به دندان‌ها، لثه یا دیگر بافت‌های دهانی اطراف راه می‌یابد.

درمان کیست‌های دهان در کلینیک دندانپزشکی

مشاوره

دندانپزشک عامل‌های خطر مرتبط با کیست را پیش از شروع درمان تعیین می‌کند:

عکس رادیوگرافی برای تشخیص اندازه و گستردگی کیست و همچنین آسیب دیدن دندان کنار کیست گرفته می‌شود.

دندانپزشک کیست را در جستجوی نشانه‌های عفونت معاینه می‌کند.

نمونه برداری گاهی به منظور تایید تشخیص کیست و سرطانی نبودن آن انجام می‌شود. مایع یا مخاط گرفته شده از کیست به آزمایشگاه آسیب شناسی فرستاده می‌شود تا وجود سلول‌های ناهنجار در زیر میکروسکوپ بررسی شود.

سی تی اسکن یا ام آر آی در صورت وجود کیست‌های بزرگ در استخوان فک انجام می‌شود تا بهترین طرح درمانی تهیه شود.

روش‌های درمان

درمان کیست‌های کوچک

کیست‌های کوچک علامتی ندارند و درمان فوری آنها ضروری نیست. بااین حال چون کیست‌های کوچک به مرور بزرگ‌تر می‌شوند، بهتر است هر چه سریعتر برداشته شوند تا از آسیب ساختاری دهان و دندان‌ها جلوگیری شود.

آنتی بیوتیک

چنانچه کیست از نوع آبسه باشد، آنتی بیوتیک برای متوقف ساختن عفونت تجویز می‌شود.

جراحی برداشتن کیست

ایجاد برش و برداشتن کیست متداول‌ترین و بهترین درمان کیست به شمار می‌رود. جراحی برداشتن کیست با توجه به اندازه و محل کیست معمولاً موثرترین روش درمان است. اگر صرفاً به تخلیه کیست اکتفا شود، کیست مجدداً پر می‌شود. بسیاری از کیست‌ها معمولاً بارها عود می‌کنند. بنابراین هدف برداشتن تمام کیسه غشایی و محتویات آن است تا بافت اطراف فرصت التیام یافتن داشته باشد و فضای خالی ایجاد شده را پر کند.

عمل کیست عموماً تحت بی‌حسی موضعی و حین به هوش بودن بیمار انجام می‌شود. کیست در اکثر موارد به سرعت و ظرف کمتر از یک ساعت خارج می‌شود.

تبخیر کیست با لیزر

نور لیزر با بافت واکنش می‌دهد تا اثری شیمیایی، گرمایی یا مکانیکی به جا بگذارد. اثرهای گرمایی برش دهندگی، لخته کنندگی و تبخیرسازی لیزر در اکثر کاربردهای لیزر در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پیوند استخوان

برداشتن کیست‌های بزرگ به جراحی گسترده‌تری نیاز دارد و پس از برداشتن آن باید ترمیم و بازسازی استخوان انجام شود. پیوند استخوان در موارد نادر به منظور پر کردن جای خالی ایجاد شده پس از برداشتن کیست بزرگ از استخوان فک انجام می‌شود.

منبع: tehransmile.com